กระบวนการถ่ายทอดทางสังคมเชิงวิชาชีพ: กรณีศึกษานักออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม มืออาชีพเพื่อรองรับประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน
Abstract
The Professional Socialization : Case Study of Professionals Industrial Designers to Support ASEAN Economic Community
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษากระบวนการถ่ายทอดทางสังคมเชิงวิชาชีพของนักออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมมืออาชีพ ทั้งก่อนเข้าสู่วิชาชีพ ระหว่างอยู่ในวิชาชีพ และ ระยะมั่นคงทางวิชาชีพ 2) ศึกษาลักษณะของเอกลักษณ์เชิงวิชาชีพของนักออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมและเงื่อนไขที่เกี่ยวข้องกับการมีเอกลักษณ์เชิงวิชาชีพและ3) ค้นหาแนวทางในการถ่ายทอดทางสังคมเชิงวิชาชีพสำหรับพัฒนานักออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเพื่อเตรียมความพร้อมในการรองรับกับสถานการณ์ของประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนในปี พ.ศ. 2558 ใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพแบบการศึกษาเฉพาะกรณี โดยเลือกกรณีศึกษาแบบเจาะจง ได้แก่ นักออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมมืออาชีพ จำนวน 9 ราย นักออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม จำนวน 4 ราย และผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 5 ราย ผลการวิจัยแบ่งเป็น 3 ส่วนคือ ส่วนที่ 1 พบว่า ชีวิตในวัยเด็กช่วยบ่มเพาะคุณลักษณะสำคัญและความเชื่อที่ส่งผลต่อการเป็นนักออกแบบฯและในกระบวนการการถ่ายทอดทางสังคมเชิงวิชาชีพพบว่ามีตัวแทนในการถ่ายทอดที่สำคัญ เช่น อาจารย์ รุ่นพี่และเพื่อน รวมถึงกลุ่มสื่อมวลชน กลุ่มลูกค้า และผู้ผลิต เป็นต้นเนื้อหาของการถ่ายทอดทางสังคมเชิงวิชาชีพส่วนใหญ่เป็นความเชี่ยวชาญในการปฏิบัติงาน เช่น ทักษะในการทำงาน เป็นต้น และพบว่ากลวิธีของการถ่ายทอดทางสังคมเชิงวิชาชีพส่วนใหญ่เป็นการถ่ายทอดที่ไม่เป็นทางการเช่นการวิจารณ์งาน เป็นต้น รวมถึงกลวิธีแบบมีตัวแบบทั้งการแสดงตัวอย่างให้ดู และการสังเกตจากตัวแบบความและมั่นคงเชิงวิชาชีพมีเงื่อนไขจากตัวบุคคลและสภาพแวดล้อมเช่น ความรักในการออกแบบฯการได้รับการยอมรับจากผู้ใช้สินค้าเป็นต้นผลการศึกษาส่วนที่ 2 พบว่าลักษณะของเอกลักษณ์เชิงวิชาชีพประกอบด้วย มีจินตนาการสูงสามารถมองเห็นภาพในอนาคต มีความรอบรู้มีความสามารถในการปรับตัวช่างสังเกตช่างสงสัย มีความสามารถในการแก้ปัญหา มีความสามารถในการวิเคราะห์เชื่อมโยง มีความสามารถในการประนีประนอม โดยเกิดจาก “ความคาดหวังของทักษะเพื่อการทำงาน” และผลการศึกษาส่วนที่ 3 พบว่าแนวทางในการพัฒนานักออกแบบฯเพื่อรองรับประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนประกอบด้วย การพัฒนาคุณลักษณะส่วนบุคคล การพัฒนาความเชี่ยวชาญในการทำงานให้สอดคล้องกับความต้องการของประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน และการพัฒนาเพื่อเพิ่มโอกาสจากประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน
คำสำคัญ:การถ่ายทอดทางสังคมเชิงวิชาชีพ เอกลักษณ์เชิงวิชาชีพ นักออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
