องค์พยานในการกระทำสัตย์สาบานในพระไอยการลักษณะพยายและลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง

Abstract

บทความนี้เป็นการศึกษาองค์พยานในการกระทำสัตย์สาบานในพระไอยการลักษณะพยานและลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิงซึ่งเป็นกฎหมาย 2 ฉบับในกฎหมายตราสามดวง พระพอยการลักษณะพยานเป็นกฎหมายที่ว่าด้วยพยานบุคคลในคดีความลักษณะพิสูจน์ดำน้ำ ลุยเพลิงเป็นเกณฑ์ตัดสินคดีระหว่างคู่ความ องค์พยานเป็นบุคคลสำคัญในกระบวนการกระทำสัตย์สาบาน ผลการศึกษาพบว่า องค์พยายในกฎหมายทั้ง 2 ฉบับนี้มีหน้าที่ 3 ประการ ประการแรกรับรู้เงื่อนไขในการทำสัตย์สาบาน ประการที่สองลงโทษ และประการที่สามให้พร ในขณะเดียวกัยองค์พยานอาจถูกสาปแช่งได้ถ้ามีความลำเอียงหรือได้รับพรถ้ามีความเที่ยงธรรม องค์พยานมาจากหลายทางได้แก่พระพุทธศาสนา ศาสนาพราหมณ์-ฮินดูและอำนาจเหนือธรรมชาติ คำเรียกชื่อองค์พยานมีหลายรูปแบบได้แก่เรียกชื่อตรงๆ เรียกตามรูปร่างลักษณะ เรียกความคุณสมบัติและเรียกตามที่อยู่ องค์พยานทำให้เห็นระบบความเชื่อของคนไทยสมัยโบราณ นอกจากนี้ยังสะท้อนให้เห็นคติจักรวาลอีกด้วย