แนวคิดการบริหารสถานศึกษา

Abstract

บทความวิชาการเรื่องนี้ ผู้เขียนได้ทำการศึกษาวรรณกรรม ทั้งของไทยและนักวิชาการต่างประเทศ สังเคราะห์ยุคแห่งการบริหารจัดการสถานศึกษาออกได้เป็น 3 ยุค ดังนี้ ยุคที่ 1 ยุคแสวงหาประสิทธิภาพ (ค.ศ.1880 – ค.ศ. 1925) ยุคที่ 2 การบริหารองค์การสมัยใหม่ (ค.ศ.1926 – ค.ศ.1975) ยุคที่ 3 ยุคกระจายอำนาจการบริหาร (ค.ศ. 1976 – ค.ศ. 2013) ผลการศึกษาพบว่าแนวคิดและแนวทางในเชิงการบริหารสถานศึกษามีปัจจัยที่ส่งผลต่อการบริหารสถานศึกษาที่สำคัญ 6 ประเด็น คือ การกำหนดยุทธศาสตร์ การจัดการองค์กร การอำนวยการ  การบริหารทรัพยากรองค์การ   การประสานงานและการประเมินผล  การบริหารสถานศึกษาทุกแห่ง ผู้บริหารจำเป็นต้องศึกษาหลักการ แนวคิด และทฤษฎีต่างๆ อย่างหลากหลาย เพื่อนำมาปรับประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับบริบทของสถานศึกษา ให้การจัดการศึกษาเป็นการศึกษาตลอดชีวิตสำหรับประชาชน ให้สังคมมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา และการพัฒนาสาระ และกระบวนการเรียนรู้เป็นไปอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็น (1) การบริหารโรงเรียนเป็นฐาน (school-based management) (2) การบริหารหลักธรรมาภิบาล ที่เน้น หลักนิติธรรม หลักคุณธรรม หลักความโปร่งใส  หลักการมีส่วนร่วม หลักความรับผิดชอบและ หลักความคุ้มค่า และ (3) การหารบริการ แบบ Balance Scorecards: (KPI--Key Performance Indicator)  นำเอาวัตถุประสงค์-ดัชนีชี้วัด  เป้าหมาย  แผนงาน โครงการหรือกิจกรรม ไปสู่การปฏิบัติ การให้มีข้อมูลย้อนกลับ (feedback) เพื่อนำผลที่ได้จากการประเมินไปใช้ประกอบการตัดสินใจในการจัดทำแผนยุทธศาสตร์องค์กร