พหุลักษณ์ของเครือข่ายทางสังคมในการจัดการนาของเกษตรกรอีสานในยุคเปลี่ยนผ่านสู่ประเทศไทย 4.0 / Pluralistic Formats of Social Network for Farm Management of Isan Farmers in Transition Time to the Thailand 4.0 Era
Keywords:
social network, format of social network, Isan farmerAbstract
The objective of this research was to study the formats of social network of Thai-Isan farmers in farm management. Data were collected via in-depth interviews as well as by participatory and non-participatory observations with 24 key informants who were new generation of Isan famer and related worker in farm production. Key informants were selected by purposive sampling technique from Kalasin, Yasothon, Khon Kaen, and Roi-et. Data analyses were content analysis with ATLAS.ti program and social network analyzed by UCI-net program. The results of the study indicated that most of the social networks of Isan farmers were local networks. There were three characteristics of networks: dual-center network, multi-center network and non-center network or circle network.
References
กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย. (2560). ข้อมูลสถิติที่สำคัญของจังหวัดและดัชนีชี้วัดจังหวัดบูรณาการ (สำหรับประชาชนทั่วไป). (ออนไลน์). ค้นเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2560, www.moi.go.th
จามะรี เชียงทอง และคณะ (2554). ชนบทไทย : เกษตรกรระดับกลางและแรงงานไร้ที่ดิน. เชียงใหม่ : คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ธนพฤกษ์ ชามะรัตน์. (2554). การสร้างเครือข่ายทางสังคมของเกษตรกรอีสาน. วิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอก ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสังคมวิทยา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
_____. (2555). เครือข่ายทางสังคมกับการมีส่วนร่วมของประชาชน. (เอกสารประกอบการบรรยาย). ขอนแก่น : มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
_____. (2556). บทบาทกรมพัฒนาฝีมือแรงงานกับการเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน. เอกสารประกอบการสัมมนา ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนกับการขับเคลื่อนเศรษฐกิจอีสาน ณ โรงแรมอุดรเจริญศรี วันที่ 22 สิงหาคม 2556.
_____. (2559ก). “บอดใบ้ในไหปลาแดก : การรับรู้ผลกระทบจากข้อตกลงยอมรับร่วมด้านคุณสมบัติวิชาชีพการท่องเที่ยวอาเซียนของแรงงานอีสาน”, วารสารคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 33 (3) : กันยายน – ธันวาคม 2559 : หน้า 193-221.
_____. (2559ข). “สัมมาชีพกลางมวลมิตรสหาย “ไทย - ออส” : เครือข่ายทางสังคมของแรงงานนักเรียนไทยในออสเตรเลีย”, วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี, 8 (3) : กันยายน – ธันวาคม 2559 : หน้า 267-289.
ธนพฤกษ์ ชามะรัตน์ ดุษฎี อายุวัฒน์ และอรนัดดา ชิณศรี. (2556). “พหุลักษณ์ของเครือข่ายทางสังคมของเกษตรกรอีสาน”, วิทยาสารเกษตรศาสตร์ สาขาสังคมศาสตร์, 34 (1) : มกราคม – เมษายน 2556 : หน้า 1-16.
นพนันท์ วรรณเทพสกุล. (2559). “ปรากฏการณ์สำนึกชาวนาแบบก้าวหน้า” ในพงษ์ทิพย์ สำราญจิตต์ (บรรณาธิการ), หนี้นอกระบบเกษตรกร ฟางเส้นสุดท้ายจากการสูญเสียที่ดิน. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิชีวิตไท.
บัวพันธ์ พรหมพักพิง. (2553). ประชาคมกับการมีส่วนร่วมของประชาชน. ขอนแก่น : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
โยธิน แสวงดี. (2543). ผลกระทบของการมีข่ายทางสังคมในถิ่นปลายทางของผู้ย้ายถิ่นต่อการเลือกถิ่นปลายทางสำหรับการย้ายถิ่นชั่วคราวจากชนบทสู่เมือง: กรณีศึกษาผู้ที่มีศักยภาพย้ายถิ่นสูงในอำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์. ในคณะกรรมการสภาวิจัยแห่งชาติ สาขาสังคมวิทยา. การประชุมวิชาการระดับชาติ สาขาสังคมวิทยา ครั้งที่ 1. (หน้า 955-976).
วิทย์ บัณฑิตกุล. (2554). รู้จักประชาคมอาเซียน. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์สถาพรบุ๊คส์.
สมศักดิ์ ศรีสันติสุข. (2550). ระเบียบวิธีวิจัยทางสังคมศาสตร์. (พิมพ์ครั้งที่ 6). ขอนแก่น : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
_____. (2552). ประชาสังคม : แนวคิด ทฤษฏี ปฏิบัติการ. ขอนแก่น : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2554). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่สิบเอ็ด พ.ศ. 2555-2559. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักนายกรัฐมนตรี. (2560ก). สรุปการแถลงข่าวประจำสำนักนายกรัฐมนตรี. (ออนไลน์). ค้นเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2560, www.opm.go.th
_____. (2560ข). ประเทศไทย 4.0. (ออนไลน์). ค้นเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2560, www.opm.go.th
อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์. (2559). ลืมตาอ้าปาก จาก “ชาวนา” สู่ “ผู้ประกอบการ”. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์มติชน.
Ayuwat, D. and Chamaratana, T. (2013). “ The Role of Labour Broker Networks in Setting the Price of Working Abroad for Thai Migrant Workers”, Asia-Pacific Population Journal. Volume 28, Issue 2, December 2013 : 51-68.
_____. (2015). “ The Fee Setting for Thai Labourers Working Abroad”, International Business Management. Volume 9, Issue 3, 2015 : 232-238.
Chambers, R. and Conway, G.R. (1991). Sustainable Rural Livelihoods: Practical Concepts for the 21st Century. London : Institute of Development Studies.
Creswell, J.W. and Plano-Clark, V.L. (2007). Design and Conducting Mixed Methods Research. New York: SAGE.
Curran, S.R. and Rivero-Fuentes, E. (2003). “Engendering Migrant Networks: the Case of Mexican Migration”. Demography, 40(2), 289-307.
De Nooy, W., Batagelj, V. and Mrvar, A.(2005). Exploratory Social Network Analysis with Pajek. Cambridge : Cambridge University Press.
Raghuram, P., Henry, L., and Bornat, J. (2010). Difference and Distinction? Non-migrant and Migrant Network. Sociology, 44(4), August, 623 – 641.
Shah, N.M. and Menon, I. (1999). Chain Migration Through the Social Network: Experience of Labour Migrants in Kuwait. International Migration, 37(2), 361–382.
จามะรี เชียงทอง และคณะ (2554). ชนบทไทย : เกษตรกรระดับกลางและแรงงานไร้ที่ดิน. เชียงใหม่ : คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ธนพฤกษ์ ชามะรัตน์. (2554). การสร้างเครือข่ายทางสังคมของเกษตรกรอีสาน. วิทยานิพนธ์ระดับปริญญาเอก ปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสังคมวิทยา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
_____. (2555). เครือข่ายทางสังคมกับการมีส่วนร่วมของประชาชน. (เอกสารประกอบการบรรยาย). ขอนแก่น : มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
_____. (2556). บทบาทกรมพัฒนาฝีมือแรงงานกับการเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน. เอกสารประกอบการสัมมนา ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนกับการขับเคลื่อนเศรษฐกิจอีสาน ณ โรงแรมอุดรเจริญศรี วันที่ 22 สิงหาคม 2556.
_____. (2559ก). “บอดใบ้ในไหปลาแดก : การรับรู้ผลกระทบจากข้อตกลงยอมรับร่วมด้านคุณสมบัติวิชาชีพการท่องเที่ยวอาเซียนของแรงงานอีสาน”, วารสารคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 33 (3) : กันยายน – ธันวาคม 2559 : หน้า 193-221.
_____. (2559ข). “สัมมาชีพกลางมวลมิตรสหาย “ไทย - ออส” : เครือข่ายทางสังคมของแรงงานนักเรียนไทยในออสเตรเลีย”, วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี, 8 (3) : กันยายน – ธันวาคม 2559 : หน้า 267-289.
ธนพฤกษ์ ชามะรัตน์ ดุษฎี อายุวัฒน์ และอรนัดดา ชิณศรี. (2556). “พหุลักษณ์ของเครือข่ายทางสังคมของเกษตรกรอีสาน”, วิทยาสารเกษตรศาสตร์ สาขาสังคมศาสตร์, 34 (1) : มกราคม – เมษายน 2556 : หน้า 1-16.
นพนันท์ วรรณเทพสกุล. (2559). “ปรากฏการณ์สำนึกชาวนาแบบก้าวหน้า” ในพงษ์ทิพย์ สำราญจิตต์ (บรรณาธิการ), หนี้นอกระบบเกษตรกร ฟางเส้นสุดท้ายจากการสูญเสียที่ดิน. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิชีวิตไท.
บัวพันธ์ พรหมพักพิง. (2553). ประชาคมกับการมีส่วนร่วมของประชาชน. ขอนแก่น : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
โยธิน แสวงดี. (2543). ผลกระทบของการมีข่ายทางสังคมในถิ่นปลายทางของผู้ย้ายถิ่นต่อการเลือกถิ่นปลายทางสำหรับการย้ายถิ่นชั่วคราวจากชนบทสู่เมือง: กรณีศึกษาผู้ที่มีศักยภาพย้ายถิ่นสูงในอำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์. ในคณะกรรมการสภาวิจัยแห่งชาติ สาขาสังคมวิทยา. การประชุมวิชาการระดับชาติ สาขาสังคมวิทยา ครั้งที่ 1. (หน้า 955-976).
วิทย์ บัณฑิตกุล. (2554). รู้จักประชาคมอาเซียน. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์สถาพรบุ๊คส์.
สมศักดิ์ ศรีสันติสุข. (2550). ระเบียบวิธีวิจัยทางสังคมศาสตร์. (พิมพ์ครั้งที่ 6). ขอนแก่น : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
_____. (2552). ประชาสังคม : แนวคิด ทฤษฏี ปฏิบัติการ. ขอนแก่น : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2554). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่สิบเอ็ด พ.ศ. 2555-2559. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักนายกรัฐมนตรี. (2560ก). สรุปการแถลงข่าวประจำสำนักนายกรัฐมนตรี. (ออนไลน์). ค้นเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2560, www.opm.go.th
_____. (2560ข). ประเทศไทย 4.0. (ออนไลน์). ค้นเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2560, www.opm.go.th
อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์. (2559). ลืมตาอ้าปาก จาก “ชาวนา” สู่ “ผู้ประกอบการ”. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์มติชน.
Ayuwat, D. and Chamaratana, T. (2013). “ The Role of Labour Broker Networks in Setting the Price of Working Abroad for Thai Migrant Workers”, Asia-Pacific Population Journal. Volume 28, Issue 2, December 2013 : 51-68.
_____. (2015). “ The Fee Setting for Thai Labourers Working Abroad”, International Business Management. Volume 9, Issue 3, 2015 : 232-238.
Chambers, R. and Conway, G.R. (1991). Sustainable Rural Livelihoods: Practical Concepts for the 21st Century. London : Institute of Development Studies.
Creswell, J.W. and Plano-Clark, V.L. (2007). Design and Conducting Mixed Methods Research. New York: SAGE.
Curran, S.R. and Rivero-Fuentes, E. (2003). “Engendering Migrant Networks: the Case of Mexican Migration”. Demography, 40(2), 289-307.
De Nooy, W., Batagelj, V. and Mrvar, A.(2005). Exploratory Social Network Analysis with Pajek. Cambridge : Cambridge University Press.
Raghuram, P., Henry, L., and Bornat, J. (2010). Difference and Distinction? Non-migrant and Migrant Network. Sociology, 44(4), August, 623 – 641.
Shah, N.M. and Menon, I. (1999). Chain Migration Through the Social Network: Experience of Labour Migrants in Kuwait. International Migration, 37(2), 361–382.
Downloads
Published
2018-12-28
How to Cite
ชามะรัตน์ ธ. (2018). พหุลักษณ์ของเครือข่ายทางสังคมในการจัดการนาของเกษตรกรอีสานในยุคเปลี่ยนผ่านสู่ประเทศไทย 4.0 / Pluralistic Formats of Social Network for Farm Management of Isan Farmers in Transition Time to the Thailand 4.0 Era. Journal of Humanities and Social Sciences (HUSOKKU), 35(3), 216–237. Retrieved from https://so01.tci-thaijo.org/index.php/HUSO/article/view/115023
Issue
Section
บทความวิจัย
