มโนทัศน์ปรัชญาการศึกษาเชิงพุทธ

บทคัดย่อ

มโนทัศน์ปรัชญาการศึกษาเชิงพุทธ มีความหมาย คือ วิธีครองชีวิตแบบหนึ่ง มีเนื้อหา ได้แก่ หลักสัจธรรมและหลักปฏิบัติ มีเป้าหมาย คือ อัตถะประโยชน์ 3 การศึกษาเชิงพุทธ ก็คือการฝึกฝนพัฒนามนุษย์ โดยพิจารณาถึงศักยภาพของมนุษย์ว่าเป็นสัตว์ที่ฝึกได้ ใช้หลักโพธิศรัทธาเป็นสภาพเอื้อให้เกิดจิตสำนึกในการศึกษาและมีศูนย์รวมของการศึกษาที่ “ปัญญา” ผ่านกระบวนการปริยัติ, ปฏิบัติ, และปฏิเวธ บุพภาคเริ่มต้นที่สัมมาทิฐิแล้วพัฒนาที่การใช้อินทรีย์  ซึ่งมีปรโตโฆสะกับโยนิโสมนสิการเป็นตัวหนุนผ่านหลักกัลยาณมิตตตา นำสู่สิกขา วิธีการศึกษานั้นใช้หลักไตรสิกขา ผ่านหลักวิธีปฏิบัติที่เรียกว่า อริยมรรค ทำให้เนื้อหาของการศึกษาดำเนินไปสู่เป้าหมายที่เป็นผลสัมฤทธิ์ คือ อริยบุคคล  และจะเป็นกัลยาณมิตรให้กับสังคม ทำให้เกิดคุณสมบัติในตัวผู้ได้รับการศึกษา คือ มีปัญญาและกรุณา ในขั้นการประเมินผลใช้หลักภาวนาเป็นตัวชี้วัด
มีภาวิตกาย เป็นต้น ผู้มีภาวนาครบ ชื่อว่าจบการศึกษา โดยใช้หลักธรรมที่เป็นสาระสำคัญในการอธิบาย เช่น ขันธ์ 5 เป็นต้น เชื่อมโยงผ่านสู่มนุษย์สัมพันธ์กับสังคมและสรรพสิ่งให้เกิดความถูกต้องดีงาม