ถอดบทเรียนการจัดการน้ำด้วยฝายมีชีวิต บ้านนาโหนด ตำบลกำแพงเซา อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช LESSON LEARNED OF WATER MANAGEMENT BY LIFE DAM AT BAN NA NOT VILLAGE KAMPANG SAO SUB-DISTRICT MUANG DISTRICT, NAKHON SI THAMMARAT PROVINCE
DOI:
https://doi.org/10.14456/jem.2019.2คำสำคัญ:
ถอดบทเรียน การจัดการน้ำ ฝายมีชีวิต นครศรีธรรมราชบทคัดย่อ
ถอดบทเรียนการจัดการน้ำด้วยฝายมีชีวิต บ้านนาโหนด ตำบลกำแพงเซา อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทชุมชนที่นำไปสู่การจัดการน้ำด้วยฝายมีชีวิต และถอดบทเรียนการจัดการน้ำด้วยฝายมีชีวิตบนพื้นฐานสภาพภูมิศาสตร์ ธรรมชาติ และวัฒนธรรมชุมชน การวิจัยเก็บรวบรวมข้อมูลโดยวิธีสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม ผลการวิจัยพบว่าชุมชนบ้านนาโหนด มีการเปลี่ยนแปลงระบบการผลิตยังชีพเป็นการผลิตเชิงพาณิชย์ส่งผลต่อการจัดการน้ำภาคเกษตรประกอบกับการจัดการน้ำภาครัฐไม่สามารถเข้าถึงชุมชนได้ ชุมชนจึงแสวงหาแนวทางการจัดการน้ำแบบพึ่งพาตนเอง โดยร่วมกันศึกษาปัญหาและการค้นหาคำตอบจนพัฒนาการกลายเป็นฝายมีชีวิต โดยฝายมีชีวิตเป็นการสร้างความรู้ใหม่บนฐานภูมิปัญญาท้องถิ่น ทั้งนี้การประยุกต์ใช้แนวคิดฝายมีชีวิตภายใต้บริบทที่มีต่างภูมินิเวศชุมชนจำเป็นต้องศึกษาระบบน้ำ แผนผังน้ำ วิถีน้ำของชุมชน และทรัพยากรชุมชน สำหรับฝายมีชีวิตมีคุณค่าและบทบาทในมิติสิ่งแวดล้อม ชุมชน และการต่อรองอำนาจรัฐโดยการพึ่งพาตนเอง
References
Lertvicha, P., Methin,S. & Namthep, N. Muang Fai : Water Management, Human Management Based on Geography and Culture [In Thai]. (2009). Chiang Mai : Tarnpanya.
Sattayanurak, A. (2014). Changes in Power relation in Local Northern Thailand resource management [In Thai]. Parichart Journal, Thaksin University, 27(1), 10-25.
Sompo, S. (2011). Local knowledge management and learning network on water resource management of Muang Fai system by water user groups at Fai Wang Hai, Chiang Doa Sub-district, Chiang Doa District, Chiang Mai Province [In Thai]. Master of Arts (Man and Environment Management) Chiang Mai University.
Songsiri, W. (2013). Cultural ecology in changes [In Thai]. Bangkok : Lek-Prapai Viriyahpant Foundation.
Sukkorn, K. (2014). Local Knowledge of Check Dam : A Case Study of Ban-Kiewthaklang –Thatai
of Maetha District in Lampang province [In Thai]. SDU Research Journal Humanities and Social Sciences, 10(1), 255-268.
