การพัฒนาโปรแกรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนเพื่อส่งเสริมการทำงานร่วมกับ ชุมชนของครูอนามัยโรงเรียน

Abstract

บทคัดย่อ

          การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาโปรแกรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนเพื่อส่งเสริมการทำงานร่วมกับชุมชนของครูอนามัยโรงเรียน และ 2) เพื่อศึกษาผลการจัดกิจกรรมตามโปรแกรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนเพื่อส่งเสริมการทำงานร่วมกับชุมชนของครูอนามัยโรงเรียน กลุ่มตัวอย่าง คือครูอนามัยโรงเรียน จำนวน 556 คน โดยการสุ่มครูอนามัยโรงเรียนแบบสุ่มโควต้า จากโรงเรียนระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาทั้งประเทศ การดำเนินการวิจัยประกอบด้วย 3 ขั้นตอนคือ1) ศึกษาสภาพปัญหาการทำงานร่วมกับชุมชนของครูอนามัยโรงเรียน และความต้องการเกี่ยวกับพัฒนาตนเองเพื่อส่งเสริมการทำงานร่วมกับชุมชนของครูอนามัยโรงเรียน 2) พัฒนาโปรแกรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนเพื่อส่งเสริมการทำงานร่วมกับชุมชนของครูอนามัยโรงเรียน 3) ศึกษาผลการจัดกิจกรรมตามโปรแกรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนเพื่อส่งเสริมการทำงานร่วมกับชุมชนของครูอนามัยโรงเรียน ผลการวิจัยสรุปได้ว่า 1) โปรแกรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนเพื่อส่งเสริมการทำงานร่วมกับชุมชนของครูอนามัยโรงเรียน ได้พัฒนาตามแนวคิดการพัฒนาโปรแกรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนของ Boyle  (1981) ได้แก่ (1) กำหนดกลุ่มผู้เรียน คือครูอนามัยโรงเรียน (2) ระบุเนื้อหาวิชา จากความต้องการเกี่ยวกับการพัฒนาตนเองของครูอนามัยโรงเรียนด้านความรู้ ด้านทักษะ และด้านทัศนคติในการทำงานร่วมกับชุมชน (3) กำหนดการเรียนการสอน ด้วยการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามแนวคิดการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม (Participatory Learning) และแนวคิดการมีส่วนร่วมของชุมชนของ John  M. Cohen และ Norman T. Uphoff (1977) ซึ่งประกอบด้วย 13 แผนการเรียนรู้ (4) นำแผนการสอนไปปฏิบัติทั้งในห้องประชุมและในพื้นที่ชุมชน รวม 120 ชั่วโมง (5) การประเมินผลโปรแกรม จากผลการประเมินความรู้ ทักษะ และทัศนคติในการทำงานร่วมกับชุมชนหลังจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และการติดตามผลการนำไปใช้ของกลุ่มทดลอง          2) ผลการจัดกิจกรรมตามโปรแกรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนเพื่อส่งเสริมการทำงานร่วมกับชุมชนของครูอนามัยโรงเรียนที่พัฒนาขึ้น พบว่า (1) กลุ่มทดลองมีคะแนนความรู้ ทักษะ และทัศนคติในการทำงานร่วมกับชุมชนหลังเข้าร่วมกิจกรรมสูงกว่าก่อนเข้าร่วมกิจกรรม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (2) ผลจากการนำแนวทางที่ได้จากการจัดกิจกรรมไปใช้ทำงานร่วมกับชุมชน พบว่าชุมชนได้มีส่วนร่วมในการตัดสินใจและวางแผน ร่วมดำเนินงาน ร่วมรับผลประโยชน์ และร่วมประเมินผล (3) ผลลัพธ์จากการทดลองใช้ พบว่ากลุ่มทดลองมีการเปลี่ยนแปลง (Change) ในการทำงานร่วมกับชุมชนที่มีแนวโน้มไปสู่ทิศทางที่ถูกต้องและมีความคงทน (Retention) ของการเรียนรู้โดยนำความรู้ ทักษะ และทัศนคติในการทำงานร่วมกับชุมชนไปปฏิบัติงานในชุมชน ทำให้เกิดความร่วมมือระหว่างโรงเรียนและชุมชนด้านการดูแลสุขภาพมากขึ้น แสดงให้เห็นว่าโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นนั้นมีประสิทธิภาพ (Effective)

คำสำคัญ: การพัฒนาโปรแกรม/ การศึกษานอกระบบโรงเรียน/ การทำงานร่วมกับชุมชน/งานอนามัยโรงเรียน/ ครูอนามัยโรงเรียน 

Abstracts   

          The purpose of this study were to 1) develop a non-formal education program to enhance participation with the community among school health teachers and 2) implement a non-formal education program to enhance participation with the community among school health teachers. Participants were 556 school health teachers through selection by quota sampling from elementary schools affiliated to the national primary educational service area office. The methodology consists of three stages: 1) survey the problems in participation with the community among school health teachers and needs to enhance their work to participate with the community 2) development a non-formal education program to enhance participation with the community among school health teachers and 3) the study of the results from implement a non-formal education program conducted by purposive sampling with twenty participants.The results reveal the followings. Firstly, The non-formal education program to enhance participation with the community among school health teachers was developed based on Boyle’s (1981) program development i.e. (1) defining the participants which are school health teachers (2) identifying the contents based on their needs in knowledge, skills, and attitude toward working with community (3) the learning activities method based on participatory learning (PL) and John M. Cohen and Norman T. Uphoff (1977) concepts that compose by thirteen lesson plans (4) implementing the 120-hour lesson plan in classrooms and community and (5) program evaluated by the results from knowledge, skill, and attitude tests in community participation in wake of arranged learning activities and the follow-up of the sample’s implementation. The results from implement a program that (1) the sample’s post-test mean scores in knowledge, skills, and attitude toward community participation were higher with statistical significance at 0.05, (2) the results showed that the community participated with making decisions/ planning, cooperation, benefits,and evaluation, (3) the sample produced changes in community participation in the right direction, and learning retention by applying knowledge, skills, and attitude toward the community participation to actual work, giving rise to improved participation between schools and community in healthcare implying that the program is effective.                Keyword:  Program development/ A non-formal education/ Community participation/ School health activities / School health teachers