ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 4 สัปดาห์ ในมารดาวัยรุ่นที่มีบุตรคนแรก

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงบรรยายนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอำนาจการทำนายของความตั้งใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่การรับรู้สมรรถนะในตนเองในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด การสนับสนุนจากครอบครัวและประสิทธิ ภาพการดูดนมของทารกก่อนจำหน่าย ต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 4 สัปดาห์ ในมารดาวัยรุ่นที่มีบุตรคนแรก กลุ่มตัวอย่างเป็นมารดาวัยรุ่นอายุระหว่าง 10-19 ปี ที่มีบุตรคนแรก ในหอผู้ป่วยหลังคลอดโรงพยาบาลสระบุรีและโรงพยาบาล พระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี จำนวน 130 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลตั้งแต่เดือนสิงหาคม ถึง พฤศจิกายน 2559 โดยใช้แบบ บันทึกข้อมูลส่วนบุคคลแบบประเมินความตั้งใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ แบบประเมินการรับรู้สมรรถนะในตนเองในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ แบบประเมินภาวะซึมเศร้า แบบประเมินการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จากครอบครัว แบบประเมินประสิทธิภาพการดูดนมของทารก และแบบบันทึกการให้อาหารทารก คำนวณหาค่าสัมประสิทธิ ์แอลฟาของ ครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ของแบบประเมินการรับรู้สมรรถนะในตนเองในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ แบบประเมินการสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จากครอบครัว และแบบประเมินภาวะซึมเศร้า ได้เท่ากับ 0.93, 0.92 และ 0.82 ตามลำดับ แบบประเมินประสิทธิภาพการดูดนมของทารก หาค่าความเท่าเทียมของการสังเกต (Inter-rater reliability) ได้เท่ากับ 0.87 วิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติถดถอยโลจิสติค

ผลการศึกษาพบว่า ความตั้งใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ การรับรู้สมรรถนะในตนเองในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด การสนับสนุนจากครอบครัว และประสิทธิภาพการดูดนมของทารกก่อนจำหน่ายสามารถร่วมกันทำนายโอกาส การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 4 สัปดาห์ ได้ร้อยละ 12.1 (R₂ = .121, p < .05) แต่มีเพียงความตั้งใจในการเลี้ยงลูกด้วย นมแม่ที่สามารถทำนายการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (OR = 1.535, 95% CI= 1.053-2.238, p < .05)

ผลการวิจัยครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า พยาบาลควรจัดกิจกรรมเตรียมความพร้อมมารดาวัยรุ่นในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เพื่อให้เกิดความมุ่งมั่นตั้งใจที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ต่อเนื่องในระยะ 4 สัปดาห์หลังคลอดและให้สมาชิกครอบครัวมีส่วนร่วม