กระบวนการนำนโยบายแรงงานต่างด้าวตามแนวชายแดนแบบไป-กลับไปปฏิบัติ ศึกษากรณี แรงงานสัญชาติกัมพูชาในประเทศไทย

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอกระบวนการในการนำนโยบายแรงงานต่างด้าวตามแนวชายแดนแบบไป-กลับไปปฏิบัติในบริบทของประเทศไทย โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก กลุ่มตัวอย่างเป็นแบบเจาะจงจำนวน 30 คน ประกอบด้วย สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง จัดหางานจังหวัด อุตสาหกรรมจังหวัด ผู้ประกอบการและแรงงานต่างด้าวสัญชาติกัมพูชา ในสองพื้นที่ คือ จังหวัดสระแก้ว และสุรินทร์ นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา เพื่อสังเคราะห์หาข้อสรุปเป็นกระบวนการนำนโยบายไปปฏิบัติ

            จากการสัมภาษณ์เชิงลึกพบว่า กระบวนการนำนโยบายแรงงานต่างด้าวแบบไป-กลับไปปฏิบัติสามารถแยกได้เป็น 2 ลักษณะ คือ แรงงานทำงานแบบมีใบอนุญาตทำงาน และแรงงานตามฤดูกาลแบบไม่มีใบอนุญาตทำงาน  ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า การนำนโยบายไปปฏิบัติเป็นที่คำนึงถึงผู้ออกนโยบายและผู้ปฏิบัติตามนโยบายในหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง  ทั้งนี้ แรงงานทำงานแบบมีใบอนุญาตทำงาน จะมีขั้นตอนการทำงานตามขั้นตอนที่กฎหมายกำหนด แต่ทั้งนี้ จะมีนายหน้าจัดหางานสัญชาติกัมพูชาเข้ามามีส่วนในกระบวนการปฏิบัติตามนโยบายดังกล่าวด้วย ในขณะที่แรงงานตามฤดูกาลแบบไม่มีใบอนุญาตทำงานมีขั้นตอนเพียงการขออนุญาตเข้าเมืองผ่านจุดผ่อนปรนที่กำหนด  อย่างไรก็ตาม มีหน่วยงานระดับพื้นที่เข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการด้วย อาทิ เจ้าหน้าที่เทศบาล กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน อีกทั้งมีหน่วยงานทหารเข้ามาช่วยเหลือและอำนวยความสะดวกในจุดผ่อนปรนด้วย