การพัฒนาศักยภาพชุมชนเพื่อการท่องเที่ยวเชิงเกษตรอย่างยั่งยืน : กรณีจังหวัดภูเก็ตและจังหวัดชลบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาความต้องการของแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรในการพัฒนาศักยภาพชุมชนเพื่อการท่องเที่ยวเชิงเกษตร 2) ศึกษาพฤติกรรมและความต้องการของนักท่องเที่ยวต่อการท่องเที่ยวเชิงเกษตร 3) พัฒนาศักยภาพชุมชนให้เกิดการบูรณาการสำหรับแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรโดยเน้นให้ชุมชนมีส่วนร่วม 4) พัฒนาคู่มือการอบรมพัฒนาศักยภาพชุมชนและคู่มือการท่องเที่ยวในชุมชน 5) สร้างเครือข่ายแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรโดยการมี    ส่วนร่วมของชุมชน ใช้วิธีการวิจัยแบบผสม (Mixed methods) ผลการวิจัยพบว่า เกษตรกรและแม่บ้าน เกษตรกรส่วนใหญ่มีความต้องการความรู้ด้านการแปรรูปผลผลิตเกษตร จากการสอบถามนักท่องเที่ยวชาวไทยที่เคยท่องเที่ยวที่จังหวัดภูเก็ตและจังหวัดชลบุรี 400 คน พบว่า มีความต้องการระดับมากในประเด็นการเยี่ยมชมสวนผลไม้ กิจกรรมการทำอาหารหรือรับประทานอาหารที่เป็นผลผลิตของแหล่งเกษตร การซื้อน้ำผลไม้และผลผลิตเกษตรมีความคาดหวังเรื่องความสะดวกในการเดินทาง และการประชาสัมพันธ์ทางอินเทอร์เน็ตในการจัดการอบรมเชิงปฏิบัติการที่ศูนย์เรียนรู้การเกษตรพอเพียงหรือสวนไม้ดอกไม้ประดับเมืองร้อน เรื่องการทำ น้ำสมุนไพรจากดอกส้มแขก อัญชัน และดาหลา อบรมที่ศูนย์การเรียนรู้เกษตรทฤษฎีใหม่เรื่อง การทำน้ำพริกเผาเห็ดสูตรกุ้ง ผู้เข้ารับการอบรมมีความพึงพอใจระดับมากที่สุด ในประเด็นความรู้  ความสามารถของวิทยากร และความคุ้มค่าที่ได้รับตามลำดับการทดลองบริการนักท่องเที่ยวทั้ง 2 แห่ง ผู้เข้าเยี่ยมชมมีความพึงพอใจในระดับมากที่สุด เรื่องความเหมาะสมและความพร้อมของสถานที่ การสาธิต การอธิบายของวิทยากรและความรู้ที่ได้รับ ทั้งนี้การพัฒนาคู่มือการอบรมพัฒนาศักยภาพชุมชนมี 5 หัวข้อ และคู่มือการท่องเที่ยวในชุมชนมี 6 หัวข้อ ตำบลศรีสุนทรได้เครือข่ายเป็นกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบางหวานพัฒนาจากตำบลกมลา อำเภอกระทู้ ส่วนตำบลหนองหงษ์ ได้เครือข่ายบุคคล จากคณะเกษตรและชีวภาพ มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม ผลการวิจัยสรุปได้ว่าในการพัฒนาศักยภาพชุมชนเพื่อการท่องเที่ยวเชิงเกษตรอย่างยั่งยืนต้องได้รับความร่วมมือจากผู้นำท้องถิ่นและจากสมาชิกชุมชน ต้องมีการติดตามและพัฒนาศักยภาพชุมชนอย่างต่อเนื่อง ที่สำคัญคือชุมชนได้รับผลประโยชน์จากการดำเนินการอย่างยุติธรรมและทั่วถึง