“จากนาข้าวเป็นสวนยางพารา”: การเปลี่ยนแปลงวิถีการดำรงชีพ และความมั่นคงทางอาหารของครัวเรือนชาวนาริมแม่น้ำโขง จังหวัดบึงกาฬ

Main Article Content

นิธิมา เนื่องจำนงค์
ทรงชัย ทองปาน

บทคัดย่อ

                          พื้นที่ริมแม่น้ำโขงในจังหวัดบึงกาฬ ได้เกิดการเปลี่ยนแปลงจากการใช้พื้นที่เพื่อปลูกข้าวมาเป็นยางพาราอย่างรวดเร็ว การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวได้นำมาสู่การเปลี่ยนแปลงวิถีการดำรงชีพของครัวเรือนชาวนาใน 3 ด้าน กล่าวคือ การเปลี่ยนแปลงสินทรัพย์ในการดำรงชีพ การเปลี่ยนแปลงกิจกรรมการดำรงชีพ และการเปลี่ยนแปลงด้านความเปราะบางในการดำรงชีพ ทั้งนี้ความมั่นคงทางอาหารของครัวเรือนชาวนาแตกต่างกันไปในแต่ละกลุ่ม โดยกลุ่มครัวเรือนที่ปลูกข้าวไว้กินและทำสวนยางไว้ขายเป็นครัวเรือนที่มีความมั่นคงทางอาหารสูงสุด เพราะยังมีข้าวไว้บริโภคในครัวเรือน ขณะที่รายได้จากยางพาราถูกแปลงมาเป็นเงินสดเพื่อใช้จ่ายในครอบครัว ส่วนกลุ่มที่ปลูกข้าวเพียงอย่างเดียวเป็นกลุ่มที่มีความมั่นคงทางอาหารในลำดับรองลงมา เพราะแม้จะมีข้าวไว้บริโภคในครัวเรือน แต่ปัญหาต้นทุนแรงงานที่สูงขึ้น ปัญหาผลผลิตตกต่ำ ทำให้ความมั่นคงทางอาหารลดลง และกลุ่มครัวเรือนที่ปลูกยางพาราเพียงอย่างเดียว เป็นครัวเรือนที่มีความมั่นคงทางอาหารต่ำสุด เนื่องจากมีรายได้ไม่แน่นอนจากความผันผวนของราคายาง ในขณะเดียวกันก็ต้องซื้อข้าวกิน

Article Details

บท
บทความวิจัย (Research paper)

References

Anan Kanchanapan. 2011. Isan Rural Restructuring “What did the villagers adjust? ". Journal of Liberal Arts, Ubon Ratchathani University New liberalism in the Isan economy Special edition (1). (in Thai)

Aranya Siriphon. 2013. Rubber Plantation and Livelihood Transformation in Northern Thai Communities. Journal of Social Science 125: 139-172. (in Thai)

Buangkan Provincial Administrative Organization. 2016. Resource characteristics. https://buengkanpao.org/?page_id=69. 18 July. (in Thai)

Chamari Chiangthong. 2011. Importance of Middle-class Farmers and Landless Workers in Commercial Production Systems. In Rural Thailand, middle-level farmers and landless workers. Chiang Mai: Blooming Creation. (in Thai)

Li, Zhe and Fox, Jeffeson M. 2012. Mapping Rubber Tree Growth in Mainland Southeast Asia Using Time-series MODIS 250 m NDVI and Statistical Data. Applied Geography 32: 420-432.

National Statistical Office of Bueng Kan. 2017. Average Monthly Household Income And Average Debt Per Household Classified by the Socioeconomic Status of the Household. 2015. https://bungkan.nso.go.th/index.php. 27 May. (in Thai)

Office of Agricultural Economics. 2016. Rubber: the Area of Tapping, Yield and Yield per Year 2014 - 2016. https://www.oae.go.th/ download/prcai/farmcrop/rubber.pdf. 5 November. (in Thai)

Orawan Srisompun and Saman Sritongin. 2012. An Investment Return of Para-rubber Planting in Northeast Region Area. Journal of Science and Technology Mahasarakham University 6: 829-836. (in Thai)

Pinkaew Laungaramsri. 2011. Border Capitalism Rubber Farming Settlement and Changes in Agricultural Society in Southern Laos. Chiang Mai: Wanida Printing. (in Thai)

Preuk Taotawin. 2008. The Persistence of Peasant Societies: A Case Study of Debt Issue in Semi-Urban Village. Journal of Liberal Arts, Ubon Ratchathani University 4: 81-104. (in Thai)

Songchai Thongpan. 2014. “New Rubber Plantation Millionaire”: The Change of Livelihood of the Farm Households at Huay Kong River Basin. Thesis Doctor of Philosophy: Thammasat University. (in Thai)

Songchai Thongpan. 2015. History of the arrival of rubber in the Greater Mekong Sub-region Isan and Huay Kong River Basin. Bangkok: Thammasat Printing House. (in Thai)

Songsak Bunsim and Narakitti Methikun. 2016. The Study of Rubber Industry Impact on Rubber Farmers: A Case Study of Nonsomboon Subdistrict Muang Buangkan District, Buangkan Province. Rajapark Journal 19: 55-65. (in Thai)

Supee Samna. 2016. Isan Sociology. Udon Thani: Saksri, typography. (in Thai)

Uraiwan Tongkaemkaew. 2014. Impact of Rubber Plantation on Daily Time Spent of Small Holders in Northeast Thailand. Thaksin University Journal 4: 48-61.

Weather Watch and Waning Bureau. n.d.. Meteorological Station Information. Nong Khai: Weather Watch and Waning Bureau. (in Thai)

Yos Santasombat and Aranya Siriphol. 2013. Rubber in the Mekong River Adaptation of Local Communities in Laos Cambodia and Thailand. Chiang Mai: Wanida Printing. (in Thai)

Yos Santasombat. 2003. Dynamics and Flexibility of Peasant Society: Community Economy, Northern Farmers and Paradigm Shifts in Communities in Third World Countries. Bangkok: The Thailand Research Fund. (in Thai)

Yos Santasombat. 2008. Flexible Peasants: Reconceptualizing the Third World’s Rural Types. Chiang Mai: Design Co., Ltd.