การจัดการแบบพหุภาคีในการศึกษาเพื่อตอบสนองชุมชนท้องถิ่น

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาระบบและกลไกสนับสนุนสถานศึกษาในการจัดการการศึกษาเพื่อตอบสนองชุมชนท้องถิ่น พื้นที่วิจัยคือ อ.บางปลาม้า จ.สุพรรณบุรี สังกัดเขตพื้นที่การศึกษาสุพรรณบุรี เขต 1 และอำเภอพนมทวน จ.กาญจนบุรี สังกัดเขตพื้นที่การศึกษากาญจนบุรี เขต 2 ขั้นตอนการวิจัยแบ่งเป็น 3 ระยะคือ 1) การสื่อสารเพื่อการจัดตั้งเครือข่ายพหุภาคีพัฒนาการศึกษาเพื่อชุมชนท้องถิ่น 2) การพัฒนาระบบและกลไกสนับสนุนสถานศึกษาในการจัดการศึกษาเพื่อชุมชนท้องถิ่น (การสร้างหลักสูตรท้องถิ่นระดับอำเภอ) และ 3) การนำเสนอผลงานและสรุปบทเรียนของพหุภาคีและประเมินการยอมรับการทำงานแบบพหุภาคีของสถานศึกษา ผลการวิจัยคือ 1) การจัดตั้งพหุภาคีในโครงการวิจัยมี 2 รูปแบบคือ รูปแบบที่ 1 เน้นการทำงานร่วมกันระหว่าง อปท. สถานศึกษา แกนนำภาคประชาชน (ผู้นำองค์กรชุมชนและผู้ทรงคุณวุฒิ) และสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา รูปแบบที่ 2 เน้นบทบาทของสถานศึกษาเป็นสำคัญ  2) ผลผลิตที่เกิดจากพหุภาคีได้แก่ เนื้อหาสาระการเรียนรู้ที่ยึดโยงกับสิ่งที่เป็นจริงในท้องถิ่น และแผนการสอนตัวอย่างที่ครูได้ออกแบบไว้ซึ่งเกือบทั้งหมด (อำเภอพนมทวน) หรือบางส่วน (อำเภอบางปลาม้า) ได้ผ่านการทดลองสอนแล้ว 3) ข้อเสนอกิจกรรมในการขยายผลการเรียนรู้ท้องถิ่นที่ได้จากการสรุปบทเรียนของอำเภอบางปลาม้าคือ การปรับปรุงและจัดทำเอกสารสาระการเรียนรู้ “บางปลาม้าศึกษา” ที่เผยแพร่ได้ การพัฒนาแหล่งเรียนรู้และวิทยากรท้องถิ่น และการสนับสนุนกิจกรรม “ค่ายบางปลาม้าศึกษา” 4) รูปแบบองค์กรที่จัดตั้งขึ้นเพื่อขยายผลการเรียนรู้ท้องถิ่นจากการประชุมสรุปบทเรียนของอำเภอพนมทวน คือ คณะกรรมการปรับปรุงและจัดทำเอกสารสาระท้องถิ่น และคณะกรรมการขับเคลื่อนสถาบันการเรียนรู้พนมทวนศึกษา ข้อเสนอแนะจากการวิจัยคือ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ควรปรับปรุง กฎ ระเบียบ และธรรมเนียมปฏิบัติต่างๆ เพื่อสนับสนุนสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ให้สามารถทำหน้าที่ในการจัดตั้งองค์กรพหุภาคีเพื่อการจัดการหลักสูตรท้องถิ่นระดับอำเภอ และสนับสนุนองค์กรนี้ให้สามารถนำส่งหลักสูตรท้องถิ่นอำเภอศึกษาไปสู่สถานศึกษาต่อไป