Buddhist Psychology and the Promotion of Mind-Body Equilibrium Through the Threefold Training and Traditional Thai Medicine

Authors

  • พรรณทิพา ชเนศร์ Faculty of Humanity, Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Keywords:

Buddhist psychology, Health promotion, Mind-body equilibrium, Thai traditional medicine, Threefold training

Abstract

The universal natural law according to Buddhism perceives life as a composite of interrelated and interacting body and mind. Faced with the myriad stimulants in the world, the equilibrium of body and mind may be affected, thus causing physical or mental ill nesses. Therefore, the maintenance of mind-body equilibrium leads to a healthy life – physically through proper consuming, metabolizing, excreting, and resting; mentally through a peaceful, stable, and emotionally-aware state of mind.

This research examines a sustainable maintenance of the mind-body equilibrium through the use of principles of Buddhist psychology – Citta, Jetasika, Rupa, Nibhana – in analyzing one’s life. A proper understanding of life can be gained through a process of self-development according to the “Threefold Training” which focuses on practicing the body, speech, and mind to achieve higher awareness and wisdom in conducting one’s life. This equilibrium may be further enhanced by incorporating principles of traditional Thai medicine, which can help maintain it in a durable and sustainable manner.

References

กองประกอบโรคศิลปะ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2549). ตําราแพทย์แผนโบราณทั่วไปสาขาเวชกรรม. เล่ม 1. นนทบุรี: กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ.

โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์. (2549). หลักการพื้นฐานของสุขภาพองค์รวมในการบําบัดทางเลือกและสุขภาพองค์รวม, สืบค้นจาก http://www.dtam.moph.go.th/alternative/downloads/alter_treatment.pdf.

คู่มือการศึกษาจิตปรมัตถ์ พระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ 1 จิตตสังคหวิภาค. (20 สิงหาคม 2561). สืบค้นจาก ้https://www.thepathofpurity.com

คู่มือการศึกษากัมมัฎฐานสังคหวิภาค พระอภิธัมมัตถสังคหะ ปริจเฉทที่ 9. (20 สิงหาคม 2561). สืบค้นจาก https://www.thepathofpurity.com.

ชยันต์ พิเชียรสุนทร, แม้นมาศ ชวลิต และวิเชียร จีรวงส์, (2544). คําอธิบายตําราโอสถพระนารายณ์. กรุงเทพมหานคร : อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์พับลิซซิ่ง.

พรรณทิพา ชเนศร์, (2558). คุณภาพชีวิตของผู้ใช้ยาสมุนไพรในการรักษาแบบแพทย์แผนไทยโดยการปรับสมดุลธาตุทั้ง 4 ตามหลักพุทธจิตวิทยา. พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาชีวิตและความตาย. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พรรณทิพา ชเนศร์, (2561). แบบจําลองพุทธจิตวิทยาการบําบัดดูแลและส่งเสริมสุขภาพองค์รวมในแพทย์แผนไทย. วิทยานินธ์หลักสูตรพุทธศาสตรดุษฏีบัณฑิต สาขาพุทธจิตวิทยา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระธรรมโกศาจารย์ (หลวงพ่อพุทธทาสภิกขุ). (2525). คู่มือมนุษย์ฉบับสมบูรณ์.กรุงเทพมหานคร.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2539). จะพัฒนาคนกันได้อย่างไร. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร :สหธรรมิก.

พระธรรมโมลี(ทองอยู่ ญาณวิสุทฺโธ). (2550). การศึกษาเปรียบเทียบแนวคิดเรื่องสุขภาพแบบองค์รวมในพระพุทธศาสนาเถรวาทกับแนวคิดตะวันตก. สารนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฏีบัณฑิต สาขาพุทธศาสนา. (บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2544). พุทธธรรม ฉบับเดิม. พิมพ์ครั้งที่ 11. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์บริษัทสหธรรมิกจํากัด.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2535) พระไตรปิฎกบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ 2500. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539) พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช สาขาวิทยาศาสตร์สุขภาพ.(2555). เวชกรรมไทย 1 หน่วยที่ 1-7. นนทบุรี : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

วสันต์ ศิลปสุวรรณ และพิมพ์พรรณ ศิลปะสุวรรณ. (2542). การวางแผนงานและประเมินผลโครงการส่งเสริมสุขภาพ: ทฤษฏีและการปฏิบัติ. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตโต). (2561) การศึกษาฉบับง่าย. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพ์ผลิธัมม์.

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต) (2561). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. สืบค้นจาก https://www.watnyanaves.net/uploads/File/books/pdf/dictionary_of_buddhism_vocabulary_version.pdf

สุกาญฏา กลิ่นถือศีล. “รูปกลาปและเซลล์มนุษย์ในพระพุทธศาสนา”. วารสารมจร พุทธปัญญาริทรรศน์ 2, 2 (พฤษภาคม-สิงหาคม 2560) : 67-78.

สุภลักษณ์ ศิวลักษณ์. (2538). ปรัชญาการศึกษา. กรุงเทพมหานคร : ประชาธรรม.

สุ่ม วรกิจพิศาล. (2460). เวชสาตร์วัณณ์ ตําราแพทย์แบบเก่า เล่ม 1, กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์พิศาล บรรณนิติ์.

สินศักดิ์ชนม์ อุ่นพรมมี. (2556). รายงานการประชุมระดับโลกเรื่องการสร้างเสริมสุขภาพ โครงการสวัสดิการวิชาการ สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข 2013. กรุงเทพมหานคร: บริษัท ธนาเพรส จํากัด.

เสาวภา พรสิริพงษ์. (2538). การศึกษาภูมิปัญญาหมอพื้นบ้านไทย พ่อใหญ่อาจารย์แคน ลาวงศ์. กรุงเทพมหานคร : สหธรรมมิก.

อรุณพร อิฐรัตน์ และวีรพัฒน์ เงาธรรมทรรศน์. (2541) “สัมพันธ์ระหว่างการแพทย์แผนไทยและ การแพทย์แผนปัจจุบันสอดคล้องหรือแยกออกจากกัน,” วารสารการแพทย์แผนไทย 2, 1, (มีนาคม 2541) : 44-68.

อภิสิทธิ วิริยานนท์. (2542). หลัก 5 อ. ทฤษฏีพอเพียงแห่งสุขภาพ. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพ์นํ้าฝนจํากัด

Pender, N.J., Murdaugh. CL., & Parsons, MA., (2011). Health Promotion in Nursing Practice. (4th ed.). USA: Appleton & Lange.

Herbert V. Guenther and Leslie S. Kawamura. (1975). Mind in Buddhist Psychology, (California United States of America: Dharma Publishing.

Kemm, J. & Close, A. (1995). Health Promotion Theory and Practice. London: Mac Millian Press.

Tarthang Tulku. (1975). Reflect of Mind : Western Psychology Meets Tibetan Buddhism. U.S.A.: Dharma Publishing.

สัมภาษณ์

รศ. ดร. วารีญา ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม, ผู้ก่อตั้งรายวิชาพุทธจิตวิทยา, วันที่ 30 เมษายน 2561.

พระอาจารย์พระมหาประนอม ธมฺมาลงฺกาโร รองเจ้าอาวาสวัดจากแดง ผู้ทรงคุณวุฒิด้านอภิธรรมและการเยียวยาผู้ป่วยด้วยธรรมะ, วันที่ 26 กันยายน 2561.

Downloads

Published

2019-07-02

How to Cite

ชเนศร์ พ. (2019). Buddhist Psychology and the Promotion of Mind-Body Equilibrium Through the Threefold Training and Traditional Thai Medicine. Journal of Buddhist Studies Chulalongkorn University, 26(2), 92–119. Retrieved from https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jbscu/article/view/165867

Issue

Section

Research Articles