ปฐมบทแห่งวาทกรรมภิกษุณีเถรวาทไทย

บทคัดย่อ

                   พระพุทธองค์ได้ทรงตรัสไว้ว่า พระพุทธศาสนาจะต้องได้รับการค้ำชูจาก พุทธบริษัท 4 ซึ่งได้แก่ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก และอุบาสิกา หากแต่มีเพียงภิกษุ บริษัทเท่านั้นที่ได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการจากพุทธศาสนาเถรวาทของไทย มีความพยายามที่จะรื้อฟื้นภิกษุณีบริษัทขึ้นในไทยอย่างน้อย 2 ครั้ง ครั้งแรก เกิดขึ้นในช่วงปี พ.ศ. 2471 ซึ่งไม่ประสบความสำเร็จ ความพยายามครั้งปัจจุบัน เกิดขึ้นเมื่อ ฉัตรสุมาลย์ กบิลสิงห์ เดินทางไปรับการบรรพชาที่ศรีลังกา และ ประกาศเป็นภิกษุณีเถรวาทรูปแรกของไทย ส่งผลให้กลายเป็นประเด็นร้อน ของสังคมไทย บทความนี้ย้อนกลับไปสำรวจความพยายามรื้อฟื้นภิกษุณีบริษัท ครั้งแรกในสยาม โดยใช้การวิเคราะห์วาทกรรมเชิงวิพากษ์และอำนาจตามแนวคิด ของ Michel Foucault เพื่อศึกษาวาทกรรมและอำนาจในการปิดกั้นการรื้อฟื้น ภิกษุณีและกรอบความรู้ที่เกิดจากวาทกรรมและปฏิบัติการทางวาทกรรมที่เกิด ขึ้นในครั้งนั้น โดยศึกษาจากเอกสารข้อมูลที่ถูกบันทึกไว้ในสำนักหอจดหมายเหตุ แห่งชาติ จากการศึกษาพบว่า วาทกรรมปิดกั้นการรื้อฟื้นภิกษุณีบริษัทปรากฏ ภายใต้กรอบความรู้เกี่ยวกับพุทธศาสนา บทบาทอำนาจรัฐ และจารีตประเพณี โดยมีอำนาจ 8 อำนาจที่ปะทะกันในครั้งนั้น