การบริหารองค์กรธุรกิจตามหลักพุทธธรรมาภิบาล

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมาภิบาลในการบริหารองค์กรธุรกิจ ซึ่งเป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ จากวรรณกรรมทางพระพุทธศาสนาและเอกสารวิชาการทั่วไป
ผลการวิจัยพบว่า
1) การบริหารองค์กรธุรกิจให้ประสบความสำเร็จได้นั้น จะต้องประสานกำลังวัตถุและกำลังคนเพื่อการบรรลุวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ ซึ่งโดยธรรมชาติ การแสวงหากำไรสูงสุดเป็นเป้าหมายสูงสุดในการดำเนินธุรกิจ ผลที่ปรากฏตามมาก่อให้เกิดปัญหาเชิงสังคมและสิ่งแวดล้อม เช่น ปัญหาเรื่องผลประโยชน์ทับซ้อน การทุจริต การบิดเบือนหรือปกปิดข้อมูล และการเหลื่อมล้ำหรือช่องว่างทางเศรษฐกิจ เป็นต้น จึงเป็นที่มาของการกำหนดหลักธรรมาภิบาลเพื่อเป็นเกณฑ์มาตรฐานในการดำเนินธุรกิจ ได้แก่ หลักนิติธรรม หลักคุณธรรม หลักความโปร่งใส หลักการมีส่วนร่วม หลักความรับผิดชอบ หลักความคุ้มค่า
2) หลักธรรมาภิบาลในพระพุทธศาสนาเป็นหลักธรรมะที่มีเนื้อหาด้านบริหารจัดการการปกครอง การสร้างมนุษย์สัมพันธ์เพื่อการอยู่ เช่น หลักเบญจศีล หลักสุจริต 3 หลักทิศ 6 หลักอปริหานิยธรรม หลักเบญจธรรมและหลักโภควิภาค เป็นต้น

3) การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมาภิบาลในการบริหารองค์กรธุรกิจ พบว่า มี 3 หมวด คือ 1) หมวดจริยธรรมขององค์กรธุรกิจ หมวดอุดมการณ์ในการบริหารองค์กรธุรกิจ และหมวดผลธรรมขององค์กรธุรกิจ กล่าวคือ หมวดจริยธรรมขององค์กรธุรกิจที่สะท้อนหลักนิติธรรม และหลักความโปร่งใสได้แก่ หลักเบญจศีล และหลักสุจริต 3 2) หมวดอุดมการณ์ในการบริหารองค์กรธุรกิจที่สะท้อนหลักความรับผิดชอบ และหลักการมีส่วนร่วม ได้แก่ หลักทิศ 6 และหลักอปริหานิยธรรม และ 3) หมวดผลธรรมขององค์กรธุรกิจที่สะท้อนหลักคุณธรรม และ
หลักความคุ้มค่า ได้แก่ หลักเบญจธรรม และหลักโภควิภาค