The พุทธอรรถปริวรรตศาสตร์ว่าด้วยจิตเดิมเเท้ในกระบวนการพัฒนาปัญญา

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 5 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษากระบวนการพัฒนาปัญญาในปรัชญาตะวันตกและพุทธปรัชญา 2) เพื่อศึกษาเรื่องจิตเดิมแท้ในพุทธปรัชญาเซนและพุทธปรัชญาเถรวาท 3) เพื่อศึกษาอรรถปริวรรตศาสตร์ตะวันตกและพุทธอรรถปริวรรตศาสตร์อันเป็นเครื่องมือในการวิจัย 4) เพื่อประยุกต์ใช้พุทธอรรถปริวรรตศาสตร์ว่าด้วยจิตเดิมแท้ในกระบวนการพัฒนาปัญญา และ 5) เพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่และรูปแบบในกระบวนการพัฒนาด้านอื่น และเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพตามกระบวนการศึกษาด้านมนุษยศาสตร์ โดยใช้วิธีวิภาษวิธีและวิธีหาเหตุผลด้วยวิจารณญาณ ภายใต้การวิเคราะห์ วิจักษ์และวิธาน

ผลจากการวิจัยพบว่า 1) กระบวนการพัฒนาปัญญาในปรัชญาตะวันตกและพุทธปรัชญามีความสอดคล้องกันในเรื่องญาณวิทยากับปัจจัยแห่งสัมมาทิฏฐิ 2) จิตเดิมแท้ในพุทธปรัชญาเซนมีความหมายใกล้เคียงกับคำว่า ภวังคจิตในพุทธปรัชญาเถรวาท 3) อรรถปริวรรตศาสตร์ตะวันตกเดิมทีเป็นการตีความคัมภีร์ทางศาสนา ต่อมาพัฒนาเป็นแนวคิดของญาณวิทยาในปรัชญาหลังนวยุค ส่วนพุทธอรรถปริวรรตศาสตร์เป็นทฤษฎีบูรณาการ ทฤษฎีที่นำมาใช้ในงานวิจัยนี้ คือ อุปายโกศลวิธี 4) การประยุกต์ใช้พุทธอรรถปริวรรตศาสตร์ว่าด้วยจิตเดิมแท้ในกระบวนการพัฒนาปัญญา แยกเป็น 2 ระดับ คือ 1) โลกิยปัญญาหรือความรู้เชิงจริยธรรม 2) โลกุตรปัญญาหรือความรู้เชิงสัจธรรม ปัญญาทั้งสองระดับอาศัยทฤษฎีอุปายโกศลวิธี คือ โกอาน ซาเซนและมอนโด เป็นเครื่องมือในการเข้าถึงจิตเดิมแท้ 5) การสร้างองค์ความรู้ใหม่ในกระบวนการพัฒนาปัญญา มี 3 ประการ คือ 1) วิภาษวิธีแห่งอไทฺวตะ 2) ความสัมพันธ์ระหว่างอุดมคติกับปัญญาและธรรมะ 2 และ 3) ทฤษฎีพุทธอรรถปริวรรตศาสตร์เซน