ความเหลื่อมล้ำด้านการคลังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสืบค้นความเหลื่อมล้ำด้านการคลังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ฐานเศรษฐกิจไทยกระจุกตัวในกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล ในเขตที่มีโรงงานอุตสาหกรรมและศูนย์การพาณิชย์ตั้งอยู่สามารถเก็บภาษีและค่าธรรมเนียมมาก แต่ในพื้นที่เกษตรกรรมไม่มีโรงงานอุตสาหกรรมหรือแหล่งท่องเที่ยว การจัดเก็บของท้องถิ่นย่อมน้อย เงินอุดหนุนมีลักษณะเอื้อพื้นที่เมืองมากกว่าชนบท การที่มีรายได้น้อยหมายถึงข้อจำกัดทางด้านรายจ่าย ซึ่งส่งผลต่อความคิดริเริ่มบริการสาธารณะใหม่ๆ ในการพัฒนาและตอบสนองความต้องการของประชาชนขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น มาตรการลดความเหลื่อมล้ำทางการคลังท้องถิ่น คือ 1) การกระจายอำนาจ ให้ท้องถิ่นมีงบประมาณในการบริหารงานได้เพิ่มมากขึ้นและสามารถตอบสนองต่อความต้องการของประชาชนได้อย่างทั่วถึง การสร้างความเป็นธรรมของการคลัง การปรับปรุงโครงสร้างภาษีให้มีลักษณะก้าวหน้า เพิ่มภาษีหรือรายได้ของท้องถิ่นประเภทใหม่ๆ 2) ด้านรายได้ในการจัดเก็บภาษีและค่าธรรมเนียม กระจายรายได้ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมระหว่างท้องถิ่นที่มีรายได้น้อยกับท้องถิ่นที่มีรายได้มาก 3) ด้านรายได้จากภาษีแบ่งหรือภาษีฐานร่วม  รัฐจัดสรรให้ทุกท้องถิ่นเท่าเทียมกันเป็นรายหัวประชากร 4) ด้านเงินอุดหนุน ลดช่องว่างทางการคลังท้องถิ่นโดยการจัดสรรเงินอุดหนุนให้กับท้องถิ่นที่มีรายได้ไม่เพียงพอต่อการจัดบริการสาธารณะให้แก่ประชาชน ปรับสูตรของเงินอุดหนุนในลักษณะผกผันเปลี่ยนแปลงวิธีการจัดสรรเงินอุดหนุน

            ในขณะเดียวกันแนวทางเพื่อสร้างประสิทธิภาพในการจัดการความเหลื่อมล้ำด้านการคลังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น นั้น ควรปรับปรุงเงินอุดหนุนให้แก่ท้องถิ่น เพื่อให้เป็นระบบที่สร้างความเท่าเทียมในทางการคลัง ควรส่งเสริมให้ท้องถิ่น พัฒนาด้านรายได้-รายจ่าย สร้างสานึกและปลูกฝังความเป็นพลเมือง เพื่อลดปัญหาการหลบเลี่ยงการจ่ายภาษี ส่วนมาตรการทางคลังในการลดความไม่เท่าเทียมกันระหว่างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยแบ่งเป็นด้านการกระจายอำนาจ ด้านรายได้ในการจัดเก็บภาษีและค่าธรรมเนียม ด้านรายได้จากภาษีแบ่งหรือภาษีฐานร่วม และด้านเงินอุดหนุน