ความเชื่อและปัจจัย 4 ของมนุษย์ในนิทานพื้นบ้านไตยอง จังหวัดลำพูน

Main Article Content

กรองทอง จิรเดชากุล
สนม ครุฑเมือง

บทคัดย่อ

บทความนี้  มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความเชื่อและปัจจัย 4 ของมนุษย์ ที่ปรากฏในนิทานพื้นบ้าน
ไตยอง  บ้านดอนหลวง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน  โดยศึกษาจากนิทานพื้นบ้านไตยอง  จำนวน  200  เรื่อง  แล้ววิเคราะห์ความเชื่อจากนิทานที่คัดเลือกไว้  จำนวน 54 เรื่อง  พบว่า  มีความเชื่อ 6 ประเภท  ได้แก่ ความเชื่อเรื่องศาสนาพุทธ บาป บุญ เวรกรรม นรก สวรรค์ ภพภูมิ  ความเชื่อเรื่องไสยศาสตร์ เวทมนตร์/คาถา เครื่องราง ของขลัง  ผี  ความเชื่อเรื่องโหราศาสตร์ โชคลาง ฤกษ์ยาม ความฝัน  ความเชื่อเรื่องศาสนาพราหมณ์ เครื่องเซ่นไหว้บูชา  ความเชื่อเรื่องการเกิดของโลก  และความเชื่อเรื่องป่าหิมพานต์  โดยความเชื่อที่พบมากที่สุด ได้แก่ ความเชื่อเรื่องไสยศาสตร์ เวทมนตร์ คาถา เครื่องราง ของขลัง ผี  และความเชื่อที่พบน้อยที่สุด ได้แก่ ความเชื่อเรื่องการเกิดของโลกมนุษย์  ส่วนปัจจัย 4 ของมนุษย์ได้วิเคราะห์จากนิทานที่คัดเลือกแล้ว จำนวน 40 เรื่อง  พบว่า  มีปัจจัย 4 ของมนุษย์ 4 ประเภท ได้แก่ ปัจจัย 4 ของมนุษย์ด้านที่อยู่อาศัยหรืออาคาร  ด้านอาหารการกินหรืออาหาร  ด้านเครื่องนุ่งห่มหรืออาภรณ์  และด้านยารักษาโรคหรือโอสถ  โดยปัจจัย 4 ของมนุษย์ ที่พบมากที่สุด ได้แก่ ด้านที่อยู่อาศัยหรืออาคาร  และที่พบน้อยที่สุด ได้แก่ ด้านยารักษาโรคหรือโอสถ

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

จักรกฤษณ์ อู่ตุ้ม. (2556). การวิเคราะห์บทสู่ขวัญตามวัฒนธรรมล้านนา จังหวัดอุตรดิตถ์. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร).

เปรมวิทย์ วิวัฒนเศรษฐ์. (2543). ขึด: ข้อบัญญัติแห่งพฤติกรรมไทยยอง ลำพูน. เชียงใหม่: คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยพายัพ.

พระญาณวโรดม. (2533). หลักปัจจัยสี่ทางศาสนา. กรุงเทพฯ: ธารอักษร.

มณี พยอมยงค์. (2534). วัฒนธรรมล้านนา. เชียงใหม่: ล้านนาการพิมพ์.

เยาวลักษณ์ กิตติชัย. (2533). นิทานพื้นบ้านในคติชนวิทยา. กรุงเทพฯ: บรรณกิจ.

วิลักษณ์ ศรีป่าซาง. (2536). คนยองบ้านเหล่าดู่: ประวัติ ชีวิตความเป็นอยู่ ความเชื่อและเอกลักษณ์. รายงานการศึกษาล้านนาคดี สาขาวิชาภาษาไทยและวรรณกรรมล้านนา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ศิราพร ฐิตะฐาน ณ ถลาง. (2537). นิทานพื้นบ้าน. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: โอเดียนสโตร์.

ศิราพร ฐิตะฐาน ณ ถลาง. (2548). ทฤษฎีคติชนวิทยา: วิธีวิทยาในการวิเคราะห์ตำนาน-นิทานพื้นบ้าน. กรุงเทพฯ: คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สนม ครุฑเมือง. (2545). โบราณอุบาย การวิเคราะห์ภูมิปัญญาไทยในความเชื่อ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ธารอักษร.

สนม ครุฑเมือง และคณะ. (2553). พจนานุกรมภาษาไตยอง-ไทย และไทย-ไตยอง ฉบับมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง. ลำปาง: มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง.

โสภณ อ้นไชยะ และ คณะ. (2543). การใช้ภูมิปัญญาไทยเพื่อการดำรงชีวิต ตำบลแม่พูล จังหวัดอุตรดิตถ์. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร).