ศฤงคารรสในวรรณคดีเรื่องพระอภัยมณี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยเรื่องศฤงคารรสในวรรณคดีเรื่องพระอภัยมณีมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาศฤงคารรสในวรรณคดีเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่ จำนวน 64 ตอน โดยใช้กระบวนการอ่านแบบวิเคราะห์และอ่านเพื่อจับประเด็นเกี่ยวกับความรัก วิเคราะห์และสังเคราะห์ประเภทของความรักตามทฤษฎีศฤงคารรสของกุสุมา รักษมณี
ผลการวิจัยพบว่ามีศฤงคารรสในรูปแบบความรักที่สรุปได้ คือ ความรักต่อบุคคล ได้แก่ ความรักต่อทายาท ความรักต่อบุพการี ความรักต่อญาติพี่น้องและความรักต่อเพศตรงข้าม
ความรักต่อเพศตรงข้ามตามทฤษฎีศฤงคารรส แบ่งประเภทความรักไว้ 2 ประเภท คือ สัมโภคะและ
วิประลัมภะ 1. สัมโภคะ คือ ความรักของผู้ที่ได้อยู่ด้วยกันกับบุคคลผู้เป็นที่รัก ดังเช่น ความรักของศรีสุวรรณกับนางเกษรา ความรักของพระอภัยมณีกับนางสุวรรณมาลี ความรักของพระอภัยมณีกับนางละเวง ความรักของสินสมุทรกับนางอรุณรัศมี ความรักของสุดสาครกับนางเสาวคนธ์ ความรักของหัสไชยกับนางสร้อยสุวรรณ
นางจันทร์สุดา ความรักของท้าวสุทัศน์กับนางปทุมเกสร ความรักของท้าวทศวงศ์กับมเหสี ความรักของ
ท้าวสุริโยไทกับนางจันทรวดี ความรักของพราหมณ์วิเชียรกับนางจงกลนี ความรักของพราหมณ์โมรากับ
นางประภาวดี ความรักของพราหมณ์สานนกับนางอุบลรัศมี 2. วิประลัมภะ คือ ความรักของผู้ที่อยู่ห่างไกลกันหรือพลัดพรากจากกันกับบุคคลผู้เป็นที่รัก ดังเช่น ความรักของพระอภัยมณีกับนางผีเสื้อสมุทร นางเงือกและนางวาลี ความรักของศรีสุวรรณกับนางรำภาสะหรี ความรักของสินสมุทรกับนางยุพาผกา ความรักของสุดสาคร
กับนางสุลาลีวัน
Article Details
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงใหม่
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงใหม่ และคณาจารย์ท่านอื่นๆ ในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
References
กระแสร์ มาลยาภรณ์. (2530). วรรณกรรมไทยปัจจุบัน. กรุงเทพฯ: โอ.เอส.พริ้น ติ้งเฮ้าส์.
กาญจนา เรืองทุ่ง และธีราพร ขวัญคง. (2549). การวิเคราะห์รสวรรณคดีไทยจากเนื้อร้องเพลงไทยเดิมที่มาจากวรรณคดีไทยเรื่อง ขุนช้างขุนแผน อิเหนา และพระอภัยมณี. (การค้นคว้าอิสระศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร).
กุสุมา รักษมณี. (2549). การวิเคราะห์วรรณคดีไทยตามทฤษฎีวรรณคดีสันสกฤต. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ธรรมสาร.
กุลธิรัตน์ บุญธรรม. (2556). วิเคราะห์ศฤงคารรสในบทเพลงของปาน ธนพร แวกประยูร. (การค้นคว้าอิสระศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร).
กรมศิลปากร. (2550). อลังการศาสตร์. กรุงเทพฯ: เอดิสัน เพรจโพรดักส์ จำกัด.
ดนยา วงศ์ธนะชัย. (2542). วรรณกรรมปัจจจุบัน. กรุงเทพฯ: ม.ป.ท.
ดวงมนต์ จิตร์จำนง. (2549). คุณค่าและลักษณะเด่นของวรรณคดีไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
นพดล จันทร์เพ็ญ. (2534). การใช้ภาษาไทย. กรุงเทพฯ: แสงศิลป์การพิมพ์.
บุญเหลือ เทพยสุวรรณ, ม.ล. (2522). วิเคราะห์รสวรรณคดีไทย. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพาณิช.
ประทีป เหมือนนิล. (2542). 100 นักประพันธ์ไทย. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น จัดพิมพ์.
พระมหากำธร ทองประดู่. (2548). การศึกษาเชิงวิเคราะห์ศฤงคารรสในบทละครสันสกฤตเรื่องปรียทรรศิกา. (สารนิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร).
พระคำพล จันทร์โท และ พระลอย แดงอิ่ม. (2549). วิเคราะห์รสวรรณคดีที่ปรากฏในวรรณกรรมพระพุทธศาสนาเรื่องลีลาวดี ของธรรมโฆษ. (การค้นคว้าอิสระศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร).
ภคพร พิลาบ. (2553). คุณค่าเชิงวรรณศิลป์ในเรื่องสั้นชุด ฟ้าบ่กั้น ของลาว คำหอม. (การค้นคว้าอิสระศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร).
ภัสร์ธีรา ฉลองเดช. (2548). วิเคราะห์รสวรรณคดีที่ปรากฏในนิทานเวตาล ฉบับพระนิพนธ์กรมหมื่นพิทยาลงกรณ ตามทฤษฎีรสวรรณคดีสันสกฤต. (วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต, สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยทักษิณ).
มณฑิรา พรศาลนุวัฒน์. (ม.ป.ป.). จิตวิทยาความรัก. สืบค้นจาก https://www.thaiclinic.com/medbible/love.html
เรืองเดช ปันเขื่อนขัติย์. (2541). ภาษาศาสตร์ ภาษาไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี. (2560). ทำไมมนุษย์ถึงต้องมีความรัก. สืบค้นจาก https://www.baanmaha.com/community/threads/49364
ศศิธร แสงเจริญ. (2536). การวิเคราะห์ศฤงคารรสในพระนลคำหลวง สาวิตรี ศกุนตลาและมัทนะพาธา. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์).
สุวรรณา เกรียงไกรเพ็ชร์. (2549). พระอภัยมณี การศึกษาเชิงวรรณคดีวิจารณ์. กรุงเทพฯ: สยาม.
สุนทรภู่. (2544). พระอภัยมณี เล่ม 1-2. (พิมพ์ครั้งที่ 16). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ศิลปาบรรณาคาร.
เสถียรโกเศศ. (2533). การศึกษาวรรณคดีในแง่วรรณศิลป์. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน.
อังคณา ศิริวัฒน์. (2555). สุนทรียภาพในบทโขนเรื่องรามเกียรติ์. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่).