การสำรวจสถานภาพองค์ความรู้เกี่ยวกับนิทานพื้นบ้านไทยในประเทศจีน (The current state of knowledge of Thai folktales in China)

Main Article Content

สุภชา ศรีรัตนบัลล์ (Suphacha Sriratanaban)

Abstract

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจ รวบรวม และสังเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับนิทานพื้นบ้านไทยในประเทศจีน เอกสารที่ศึกษาประกอบด้วยหนังสือ วิทยานิพนธ์ และบทความวารสารที่เกี่ยวข้องกับนิทานพื้นบ้าน ไทยที่ตีพิมพ์หรือเผยแพร่ในประเทศจีนระหว่าง ค.ศ.1980-ค.ศ.2018 เอกสารที่สืบค้นจากห้องสมุดมหาวิทยาลัย ปักกิ่ง ประเทศจีน และจากฐานข้อมูล CNKI, Wanfangdata และ CQVIP ของจีน โดยใช้คำสืบค้น 泰国, 民间文学, 神话, 传说, และ 民间故事 ผลการศึกษาพบว่า ในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมานี้ การศึกษานิทานพื้นบ้านไทยมีแนวโน้มได้รับความสนใจมากขึ้นในประเทศจีน สะท้อนจากจำนวนผลงานวิชาการที่เพิ่มขึ้นและประเด็นการวิจัยที่หลากหลายมากขึ้น โดยผลงานที่พบมีจำนวนทั้งหมด 80 รายการ แบ่งตามประเภทเอกสารได้เป็น หนังสือทั้งเล่ม 3 รายการ บทหนึ่งหรือเนื้อหาส่วนหนึ่งในหนังสือ 8 รายการ บทความในหนังสือ 7 รายการ วิทยานิพนธ์ระดับมหาบัณฑิต 8 รายการ และบทความวารสาร 54 รายการ หากพิจารณาจากเนื้อหา พบว่า การศึกษาเชิงเปรียบเทียบมีสัดส่วนมากที่สุด โดยประเด็นที่ได้รับความสนใจคือการเปรียบเทียบนิทานพื้นบ้าน ของชาวไทกลุ่มต่าง ๆ และการเปรียบเทียบนิทานพื้นบ้านของชาวไทยกับชาวจ้วง


This study is aimed at reviewing the current state of knowledge of and research on Thai folktales in China by analyzing books, graduate theses, and journal articles published in China between 1980 and 2018. The books analyzed are gathered from the Main Library of Peking University in Beijing, China, while theses and papers are collected from three Chinese online databases: CNKI, Wanfangdata, and CQVIP, using the following keywords: 泰国, 民间文学, 神话, 传说 and 民间故事. The finding is that there have been a continually growing interest in Thai folktales in China over the past two decades, reflected in the increased number of academic works and the widening range of relevant research topics. A total of 80 related works have been found and can be categorized as: 3 books, 8 chapters or sections in books, 7 articles, 8 Master’s theses, and 54 journal articles. The topics that have attracted researchers’ interest include comparative analysis of folktales of different branches of the Tai people, as well as comparative analysis between folktales of Thai people and those of the Zhuang ethnic group in China.

Article Details

Section
บทความประจำฉบับ

References

Bai, Q. (2014). Qianxi Taiguo minjian yileihun gushi de wenhua diyun (浅析泰国民间异类婚故事的文化底蕴). Xiaofei daokan (消费导刊), 11: 200.

Bai, Q. & Wu, X. (2014). Qianxi Taiguo minjian yileihun gushi de cunzai yiyi (浅析泰国民间异类婚故事的存在意义). Xiaofei daokan (消费导刊), 12: 192.

Baizi. (1981). Cong Yindu de Luomoyanna dao Taiguo de Lamajian he Daizu de Langgaxihe (从印度的《罗摩衍那》到泰国的《拉玛坚》和傣族的《拉戛西贺》). Waiguo wenxue yanjiu (外国文学研究), 4: 41-45.

Chen, G. et al. (2006). Dongfang minjian wenxue gailun, vol.3 (东方民间文学概论第三卷). Beijing: Kunlun chubanshe.

Chen, J. (1994). Lun Zhongguo tian’e xiannü xing gushi de leixing (论中国天鹅仙女型故事的类型). Minzu wenxue yanjiu (民族文学研究), 2: 62-68.

Chen, Q. (2014). Taiguo minjian gushi Shiwai taoyuan tanxi (泰国民间故事《世外桃源》探析). Qingnian wenxuejia (青年文学家), (24): 73-75.

Chen, Z. (2016). Zhongguo yu Taiguo maogou jieyuan xing gushi de bijiao yanjiu (中国与泰国猫狗结怨型故事的比较研究). Wenyi shenghuo (文艺生活), 4: 9-10.

Dao, C. (2005). Dai Tai minzu chuangshi shenhua zhong de yuanshi guannian (傣泰民族创世神话中的原始观念). Minzu wenxue yanjiu (民族文学研究), 3: 80-86.

Dao, C. (2007). Fojiao dui Dai Tai minzu minjian gushi de yingxiang (佛教对傣泰民族民间故事的影响). Zhongyang minzu daxue xuebao: zhexue shehui kexue ban (中央民族大学学报:哲学社会科学版), 2: 113-118.

Dao, C. (2007a). Taiguo minjian gushi xuanze (泰国民间故事选择). Beijing: Minzu chubanshe.

Dao, C. (2007b). Taiguo minjian gushi yu minsu de hushen xiangcheng guanxi (泰国民间故事与民俗的互渗相成关系). Yunnan minzu daxue xuebao: zhexue shehui kexue ban (云南民族大学学报:哲学社会科学版), 5: 132-137.

Dao, C. (2007c). Taiguo minjian wenyixue de xin chengguo - Siraporn Na Thalang minjian wenyi gongneng lilun yanjiu (泰国民间文艺学的新成果 - Siraporn Na Thalang 民间文艺功能理论研究). Minzu wenxue yanjiu (民族文学研究), (2): 166-170.

Dao, C. (2011). Dai Tai Zhuang chuangshi shenhua hexin guannian de bijiao yanjiu (傣泰壮创世神话核心观念的比较研究). Zhongyang minzu daxue xuebao: zhexue shehui kexue ban (中央民族大学学报:哲学社会科学版), 5: 64-69.

Dao, Y. (2010). Dai, Tai, Shan huiguniang xing gushi bijiao yanjiu (傣、泰、掸灰姑娘型故事比较研究) Master’s dissertation, Yunnan Minzu University, Kunming, China.

Dongfangjixiao. (1989). Zhaoshutun Langtuihan yuanyuan xinzheng (《召树屯》《朗退罕》渊源新证). Yunnan shehui kexue (云南社会科学), 1: 111-114.

Fu, G. (1997). Luomoyanna zai Taibei he Yunnan (《罗摩衍那》在泰北和云南). Minzu wenhua yu
yanjiu (民族文化与研究), 2: 39-45.

Fu, G.. (1999). Yunnan minzu wenxue yu dongnanya (云南民族文学与东南亚). Kunming: Yunnan daxue chubanshe.

Fu, Y. (2017). Lun zongjiao shenhua shi Taiguo minjian wenxue buke huoque de chengfen (论宗教神话是泰国民间文学不可或缺的部分). Wenxue jiaoyu (文学教育), 12: 40-41.

Gao, X. & Xiao, G. (2016). Taiguo minjian gushi malian guniang gushi leixing fenxi (泰国民间故事马脸姑娘故事类型分析). Xiaopin wenxuan kan-xia (小品文选刊-下), (7): 267.

He, L. (2017). Zhuang Tai shikelang minjian gushi bijiao tanxi (壮泰屎壳郎民间故事比较探析). Qingnian wenxuejia (青年文学家), (18): 72-73.

He, X. (2015). Qianxi minjian wenyi gongneng zai Taiguo minjian gushi zhong de tixian – yi Taiguo minjian gushi Choulou de guowang wei li (浅析民间文艺功能在泰国民间故事中的体现 - 以泰国民间故事《丑陋的国王》为例). Xiaopin wenxuan kan-xia (小品文选刊-下), 12: 37-38.

Jiang, M. & Chen, L. (2016). Taiguo minjian gushi Kuangtongkang cun wenxue leixing fenxi (泰国民间故事《况托康村》文学类型分析). Xiaopin wenxuan kan-xia (小品文选刊-下), (8): 38.

Jin, Y. (2011). Taiguo minjian wenxue (泰国民间文学). Yinchuan: Ningxia renmin jiaoyu chubanshe.

Jin, Y.. (2014). Lun Wujuanshu zai Taiguo de chuanbo ji tedian (论《五卷书》在泰国的传播及特点). Nei menggu shifan daxue xuebao: zhexue shehui kexue ban (内蒙古师范大学学报:哲学社会科学版), 43(4): 86-90.

Joomwong, P. (2012). Zhongguo long yu Taiguo long de bijiao yanjiu (中国龙与泰国龙的比较研究). Master’s dissertation, Zhejiang University, Hangzhou, China.

Ketpratum, Wichean. (2007). Folktales (นิทานพื้นบ้าน). Bangkok: Porsor patana.

Li, D. (2006). Taiguo chuanshuo yu Zheng He shenhua – jian bo J.Wade fouding Zheng He de yi tiao lunju (泰国传说与郑和神话 - 兼驳J.WADE否定郑和的一条论据). Dongnanya yanjiu (东南亚研究), 4: 85-88.

Li, F. (2017). Taiguo huiguniang xing gushi xushi jiegou eryuan duili yanjiu (泰国灰姑娘型故事叙事结构二元对立研究). Master’s dissetation. Yunnan Minzu University, Kunming, China.

Li, H. (2013). Zou shang Taiguo fotan de Zhongguo lishi renwu – Xuanzang, Dafeng Zushi, Zheng He zai Taiguo xinxiang yanbian luelun (走上泰国佛坛的中国历史人物 -玄奘、大峰祖师、郑和在泰形象演变略论). Master’s dissertation. Shandong University, Jinan, China.

Li, J. [Jiajun]. (1985). Kongque gongzhu xing minjian gushi de qiyuan he fazhan (孔雀公主型民间故事的起源和发展). Sixiang zhanxian (思想战线), 2: 43-50.

Li, J. [Jun]. (2015). Taiguo jiajia wengweng gushi muti yanjiu (泰国加加翁翁故事母题研究). Qingchun suiyue (青春岁月), (20): 6-7.

Li, J. [Jun]. & Gao, X. (2016). Taiguo minjian gushi yinshi yuanyuan bianxi (泰国民间故事隐士渊源辨析). Xiaopin wenxuan kan-xia (小品文选刊-下), (8): 128.

Li, J. [Jun]. (2017). Taiguo Xiangfanü gushi yanjiu (泰国《香发女》故事研究). Master’s dissertation, Yunnan Minzu University, Kunming, China.

Li, S. (2013). Manggeijie shenhua de liuchuan jiqi rentong gongneng – jiyu Taiguo, Laowo, Yuenan de yanjiu (芒飞节神话的流传及其认同功能 - 基于泰国、老挝、越南的研究). Chuangxin (创新), 7(3): 99-104; 128.

Li, S. (2015). Tongtaiyu minzu qiyu yishi de koutou xushi yinyu – yi Zhuangzu shishi Bupa yu Taiguo shenhua Qingwashen de gushi de bijiao wei li (侗台语民族祈雨仪式的口头叙事隐喻 - 以壮族史诗《布伯》与泰国神话《青蛙神的故事》的比较为例). Qiannan minzu shifan xueyuan xuebao (黔南民族师范学院学报), 35(1): 34-39.

Li, S. (2017). Shenhua xushu de quyu ronghe yu duoyuan baorong – yi Taiguo Taiyu zuqun zuyuan shenhua wei li (神话叙述的区域融合与多元包容 - 以泰国台语族群族源神话为例). Pingdingshan xueyuan xuebao (平顶山学院学报), 32(1): 11-15.

Li, S. (2017a). Zhuixun na hui fei de daogu – Taiguo Tongtaiyu zuqun guzhong shenhua souji jilüe (追寻那会飞的稻谷 - 泰国侗台语族群谷种神话搜集纪略). Minzu yishu (民族艺术), (1): 158-162.

Li, Y. [Yuan]. (1984). Daizu shishi Zhaoshutun gushi yuanxing chutan (傣族史诗《召树屯》故事原型初探). Minzu wenxue yanjiu (民族文学研究), (2): 82-87.

Liang, L. & Li, M. (Eds.). (2017). Shijie si da wenhua yu dongnanya wenxue (世界四大文化与东南亚文学). Guangzhou: Shijie tushu chuban Guangdong youxian gongsi.

Liang, S. (2016). Cong nüxing zhuyi jiaodu bijiao Zhaoshutun yu Pasutun (从女性主义角度比较《召树屯》和《帕素吞》). Bianjiang jingji yu wenhua (边疆经济与文化), (5): 97-98.

Liu, J. & Lu, Z. (2014). Taiguo minjian gushi de bianqian yu baohu (泰国民间故事的变迁与保护). Hunan dazhong chuanmei zhiye jishu xueyuan xuebao (湖南大众传媒职业技术学院学报), (6): 78-81.

Liu, S. (1990). Zongheng jiaocuo de wenhua jiaoliu wangluo zhong de Zhaoshutun (纵横交错的文化交流网络中的《召树屯》), Minzu wenxue yanjiu (民族文学研究), (1): 44-51.

Mullikamas, Kularb. (1973). Folklore (คติชาวบ้าน). Bangkok: Local printing house, Department of Provincial Administration.

Na Thalang, Siraporn. (2002). Tai Peoples in Folktales: Perspectives from Folklore and Folk Literature (ชนชาติไทยในนิทาน: แลลอดแว่นคติชนและวรรณคดีพื้นบ้าน). Bangkok: Matichon.

Na Thalang, Siraporn. (2009). Theory of Folklore: Methodologies in Analyzing Myths and Folktales (ทฤษฎีคติชนวิทยา: วิธีวิทยาในการวิเคราะห์ตำนานและนิทานพื้นบ้าน). Bangkok: Chulalongkorn University Press.

Na Thalang, Siraporn. (2018). Dai Tai zuqun xinyang zhong de daomi shenhua (傣泰族群信仰中的稻米神话). (Y.Jin, Trans). Changjiang daxue xuebao: sheke ban (长江大学学报:社科版), 41(2): 1-10; 16.

Nimmanhemin, Prakong. (2000). Studies on Folktales (นิทานพื้นบ้านศึกษา). Bangkok: Faculty of Arts, Chulalongkorn University.

Ou, M. (2009). Zhuang Tai huiguniang xing gushi de bijiao yanjiu (壮泰灰姑娘型故事的比较研究). Master’s dissertation, Guangxi University for Nationalities, Nanning, China.

Pei, X. (2001). Taiguo minjian gushi (泰国民间故事). Shenyang: Liaoning shaonian ertong chubanshe.

Pei, X. (2003). Yindu wenhua dui Taiguo minjian wenxue de yingxiang (印度文化对泰国民间文学的影响). In Dongfang minjian wenxue bijiao yanjiu (东方民间文学比较研究), edited by Zhang Yu’an and Chen Ganglong, pp.474-484. Beijing: Beijing daxue chubanshe.

Peng, L. & Wu, S. (2016). Taiguo shenhua yu Yindu shenhua zhong shenzhi xingxiang de duibi yanjiu - yi Miekala he Nanmashun wei li (泰国神话与印度神话中神祗形象的对比研究 - 以《咩卡拉和腩玛舜》为例), Renjia (人间), 27: 256-258.

Praiwan, Raerai. (2008). Folk Literature (วรรณกรรมท้องถิ่น). Bangkok: Dhonburi Rajabhat University.

Praphruetmon, C. (2017). Cong Guiqi de zhangfu kan Taiguo fojiao yu minjian xinyang de guanxi (从《鬼妻的丈夫》看泰国佛教与民间信仰的关系). Anhui wenxue-xiabanyue (安徽文学-下半月), 4: 43-45.

Punnotok, Thawuch. (1982). Folk Literature (วรรณกรรมท้องถิ่น). Bangkok: Odeon store.

Qi, L. (2006). Zhongguo minjian gushi qiyuan yanjiu fansi – yi tian’e chunü xing gushi wei ge’an (中国民间故事起源研究反思 - 以天鹅处女型故事为个案). Minsu yanjiu (民俗研究), 2: 138-145.

Qi, S. (2013). Taiguo minsu yu wenhua (泰国民俗与文化). Beijing: Beijing daxue chubanshe.

Qu, Y. (2013). Dai Tai minzu liang da wenhuaquan jiqi shishi chuantong (傣泰民族两大文化圈及其史诗传统). Bijiao wenxue yu shijie wenxue (比较文学与世界文学), (1): 109-118.

Qu, Y. (2014). Dai Tai minzu de poshuijie qiyuan shenhua jiqi qiyu benyuan (傣泰民族的泼水节起源神话及其祈雨本源). Minjian wenhua luntan (民间文化论坛), (4): 29-35.

Qu, Y. (2016). Dai Tai minzu de Busanggai yu Yasanggai chuangshi shenhua ji zuxian xinyang (傣泰民族的布桑该与雅桑该创世神话及祖先信仰). Qiannan minzu shifan xueyuan xuebao (黔南民族师范学院学报), 36(1): 20-27.

Qu, Y. (2017). Jinsanjiao zhong de Dai Tai zuqun tianye kaocha zhaji. (金三角中的傣-泰族群田野考察札记). Minzu yishu (民族艺术), 5: 161-164; 168.

Shi, M. (2013). Taiguo Qingmai Taizu Jinhailuo yu Xishuangbanna Daizu Chanmianren gushi duibi yanjiu (泰国清迈泰族《金海螺》与西双版纳傣族《蝉面人》故事对比研究). Master’s dissrtation, Yunnan Minzu University, Kunming, China.

Srikakaew, P. (2013). Zhong Tai liang guo daogu shenhua bijiao yanjiu (中泰两国稻谷神话比较研究). Master’s dissertation, East China Normal University, Shanghai, China.

Tan, D. (2009). Haiwai huaqiao huaren minjian wenxue (海外华侨华人民间文学). Beijing: Zhongguo xiju chubanshe.

Tan, S. (Ed.). (2003). Zhuang Tai minzu chuantong wenhua bijiao yanjiu, vol. 5 (壮泰民族传统文化比较研究第五卷). Nanning: Guangxi renmin chubanshe.

Thompson, S. (1946). The Folktale. New York: The Dryden Press.

Wan, J. (2014). Minjian wenxue yinlun (民间文学引论). Beijing: Beijing daxue chubanshe.

Wang, J. [Jing]. (2006). Tai Mian minzu minjian wenxue yu Daizu minjian wenxue ticai leixing bijiao (泰缅民族民间文学与傣族民间文学题材类型比较). Yunnan minzu daxue xuebao: zhexue shehui kexue ban (云南民族大学学报:哲学社会科学版), 5: 218-223.

Wang, J. [Juan]. (2007). Minsuxue gailun (民俗学概论). Beijing: Beijing daxue chubanshe.

Wang, Q. (2004). Tian’e chunü xing gushi yuanyuan zaitan - jiantan Zhaoshutun de qingjie laiyuan jiqi liubo qudao (天鹅处女型故事渊源再探 - 兼谈《召树吞》的情节来源及其流播渠道). Minzu wenxue yanjiu (民族文学研究), 1: 53-59.

Wang, S. (1982). Daizu changshi Zhaoshutun zongheng tan (傣族长诗《召树屯》纵横谈). Sixiang zhanxian (思想战线), 4: 61-67.

Wang, W. (2014). Taiguo minjian gushi zhong de jiazhiguan (泰国民间故事中的价值观). Qingnian yu shehui (青年与社会), 3: 333-334.

Wu, S. & Zhao, Y. (2012). Fojiao yu minjian xinyang de xiangyu - Taiguo Guiqi yu Zhongguo Baishezhuan de bijiao fenxi (佛教与民间信仰的相遇 - 泰国《鬼妻》与中国《白蛇传》的比较分析). Dongnanya yanjiu (东南亚研究), 1: 97-101.

Xie, J. (2015). Cong Zhuang Tai minzu chuangshi lei minjian gushi kan Zhuang Tai minzu wenhua de yitong (从壮泰民族创世类民间故事看壮泰民族文化的异同). Beifang wenxue-zhong (北方文学-中), 5: 104-105.

Xie, Y. (1982). Zhaoshutun yuanyuan kao (《召树屯》渊源考). Yunnan shehui kexue (云南社会科学), 2: 87-92.

Xie, Y. (2009). Taiguo guji youguan Yunnan Erhai Lancangjiang ji Heman de chuanshuo (泰国古籍有关云南洱海、澜沧江及河蛮的传说). Dongnanya nanya yanjiu (东南亚南亚研究), 1: 62-66.

Yang, S. (2017). Shixi Paluo gushi zhong de lixiang xing tezheng (试析《帕罗故事》中的理想型特征). Sudu-xiaxun (速读-下旬), (11): 288.

Zhang, L. (2015). Taiguo guowang gushi yanjiu - yi Choulou de guowang wei li (泰国国王故事研究–以《丑陋的国王》为例). Jinri Hubei-zhongxunkan (今日湖北-中旬刊), 10: 156-157.

Zhang, X. (2010). Dongnanya de Zhongguo xingxiang (东南亚的中国形象). Beijing: Renmin chubanshe.

Zhang, Y. [Yanjiao]. (2015). Taiguo dongbeibu qiyu yishi zhong de minjian xinyang - yi Taiguo minjian gushi Qingwashen de gushi wei li (泰国东北部祈雨仪式中的民间信仰–以泰国民问故事《青蛙神的故事》为例). Renjian (人间), 27: 31-32.

Zhang, Y. [Yu’an]. (1994). Dongnanya shenhua de fenlei jiqi tedian (东南亚神话的分类及其特点). Dongnanya zongheng (东南亚纵横), 2: 12-16.

Zhang, Y. [Yu’an]. (Ed.). (1999). Dongfang shenhua chuanshuo, vol.6 (东方神话传说第六卷). Beijing: Beijing daxue chubanshe.

Zhang, Y. [Yu’an].& Chen, G. (2003). Dongfang minjian wenxue bijiao yanjiu (东方民间文学比较研究). Beijing: Beijing daxue chubanshe.

Zhang, Y. [Yu’an]. & Pei, X. (2005). Yindu de Luomo gushi yu dongnanya wenxue (印度的罗摩故事与东南亚文学). Beijing: Kunlun chubanshe.

Zhao, L. (1993). Fojiao wenhua zhong wenxue de huigui - lun wo guo Daizu ji Tai, Mian zhu guo Zheng, Q. (2018). Cong Taiguo Kanka da zhan Tianshen gushi kan Tianshen xinyang jiqi bianqian (从泰国堪咖大战恬神故事看恬神信仰及其变迁). Yuxi shifan xueyuan xuebao (玉溪师范学院学报), 34(7): 13-18.

Zheng, X. (2001). Fojiao gushi yu Daizu Zhaoshutun gushi yuanyuan (佛教故事与傣族《召树屯》故事渊源). Yunnan shehui kexue (云南社会科学), 2: 70-74.

Zhu, Y. (2015). Taiguo minjian gushi malian guniang gushi leixing yanjiu (泰国民间故事马脸姑娘故事类型研究). Beifang wenxue-zhong (北方文学-中), 1: 57.