ความสัมพันธ์ระหว่างระดับการพัฒนาความสามารถในการดูแลตนเองกับ ระดับฮีโมโกลบินเอวันซีของผู้ป่วยเบาหวานประเภทที่ 2 ที่ควบคุมโรคไม่ได้

Main Article Content

อภิรดี เจริญนุกูล
ยุพารัตน์ สุริโย
ปาจรีย์ ตรีนนท์

Abstract

บทคัดย่อ

การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ใกล้เคียงค่าปกติ เป็นเป้าหมายสำคัญในการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน ระดับฮีโมโกลบินเอวันซี (HbA1C) เป็นดัชนีชี้วัดที่สำคัญ ที่สะท้อนถึงความสามารถในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ดังนั้นการหาขนาดความสัมพันธ์ระหว่างระดับการพัฒนาความสามารถในการดูแลตนเองกับระดับฮีโมโกลบินเอวันซี จะเป็นประโยชน์ต่อบุคลากรทีมสุขภาพ ในการพัฒนาแนวทางปฏิบัติที่จะส่งเสริมระดับการพัฒนาความสามารถในการดูแลตนเองให้มีอยู่อย่างต่อเนื่อง งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างระดับการพัฒนาความสามารถในการดูแลตนเองกับระดับฮีโมโกลบินเอวันซี

งานวิจัยนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการส่งเสริมการดูแลตนเองในผู้ป่วยเบาหวาน ซึ่งประกอบด้วย การประชุมเชิงปฏิบัติการ 2 วัน ผ่านฐานการเรียนรู้  4 ฐาน และเข้าประชุมกลุ่มย่อย กลุ่มละ  8-10 คน เดือนละครั้ง จำนวน 3 ครั้ง เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้การนำความรู้ที่ได้รับไปปฏิบัติ กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยเบาหวานประเภทที่ 2 ที่ควบคุมโรคไม่ได้ ที่มีคุณสมบัติตามเกณฑ์ที่กำหนด ซึ่งมารับบริการในโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์  จำนวน 64 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นการสัมภาษณ์เชิงลึกเกี่ยวกับการรับรู้ และการดูแลตนเองในเรื่องที่จำเป็นในการควบคุมโรค 4 ด้าน แล้วนำมาตัดสินให้คะแนนตามเกณฑ์ของระดับความสามารถในการดูแลตนเองสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน (ภาวนา กีรติยุตวงศ์, 2549) และผู้ป่วยจะได้รับการเจาะเลือดหาระดับฮีโมโกลบินเอวันซี ก่อนและหลังเข้าโครงการครบ 4 เดือน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติวิเคราะห์คำนวณค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน ผลการวิจัยพบว่าก่อนเข้าโครงการส่งเสริมดูแลตนเอง  ระดับการพัฒนาความสามารถในการดูแลตนเองเรื่องอาหารเท่านั้น ที่มีความสัมพันธ์ทางลบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับระดับฮีโมโกลบินเอวันซี (r = -0.36, p<0.5)    หลังเข้าโครงการระดับการพัฒนาความสามารถในการดูแลตนเองเรื่องอาหาร ยา และการออกกำลังกาย มีความสัมพันธ์ทางลบกับระดับฮีเอวันซีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = -0.43, p<.01 และ  -0.52, p<.001 และ -0.38, p<.05ตามลำดับ) นอกจากนี้ ระดับการพัฒนาความสามารถในการดูแลตนเองโดยรวมทั้งเรื่องอาหาร ยา และการออกกำลังกาย มีความสัมพันธ์ทางลบกับระดับฮีโมโกลบินเอวันซีระดับปานกลางค่อนไปทางสูง (r = -0.61 p<.001) จากผลการวิจัยสะท้อนให้เห็นว่า เมื่อผู้ป่วยมีพฤติกรรมการดูแลตนเองในเรื่องที่จำเป็นดีขึ้น จะมีผลทำให้ระดับฮีโมโกลบินเอวันซีลดลง บุคลากรทีมสุขภาพจึงควรพัฒนาแนวทางปฏิบัติ ที่จะช่วยส่งเสริมการดูแลตนเองในผู้ป่วยให้สามารถควบคุมโรคได้อย่างต่อเนื่องและยั่งยืน

 

คำสำคัญ: ความสามารถในการดูแลตนเอง, เบาหวานประเภทที่ 2, ฮีโมโกลบินเอวันซี

 

Abstract

The purpose of this research was to study the relationship between the level of self-care ability and HbA1C in uncontrolled type 2 diabetics. The study was a part of a self-care promotion model which included a 2 day work-shop through 4 categories knowledge base. In addition, three small group discussions involving 8-10 patients that focused on the patients’ knowledge, experience, and obstacles in controlling their diabetes. The groups were conducted once a month for 3 months. A sample of 64 participants were selected from the diabetic clinic at Sappasithiprasong Hospital. In depth interviews focusing on their perception and level of self-care was explored  in the study. Data from the in depth interviews were analyzed score with standardization of self care ability level. HbA1C and level of self–care ability were assessed twice; in the first  and  fourth month of the program.

The results  revealed that before entering the program the level of self–care ability in controlling diet had a negative relationship with HbA1C. (r = -0.36, p < 0.5). After entering the program the level of self–care ability in controlling diet, using medicine, and practicing exercise, had a negative relationship with HbA1C (r = -043, p<.01 and  -0.52, p<.001 and -0.38, p<0.5). Moreover, the total of self–care ability had a negative relationship with HbA1C at a moderate to high level (r = -0.61, p<.001). In conclusion, developing  self–care ability can decrease the levels of HbA1C. A multidisplinary team should develop practice guidelines for improving a patient’s ability to control their disease.

Key words: self–care ability, type 2 diabetes, HbA1c.

 

Article Details

How to Cite
1.
เจริญนุกูล อ, สุริโย ย, ตรีนนท์ ป. ความสัมพันธ์ระหว่างระดับการพัฒนาความสามารถในการดูแลตนเองกับ ระดับฮีโมโกลบินเอวันซีของผู้ป่วยเบาหวานประเภทที่ 2 ที่ควบคุมโรคไม่ได้. NJPH (วารสาร พ.ส.) [Internet]. 2013 Jan. 8 [cited 2024 Mar. 29];22(2):37-48. Available from: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/tnaph/article/view/4787
Section
บทความวิจัย