ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อนของผู้ป่วยมะเร็งท่อทางเดินน้ำดีที่ได้รับการใส่ท่อระบายทางเดินน้ำดีในแผนกศัลยกรรม

Abstract

ผู้ป่วยโรคมะเร็งท่อทางเดินน้ำดีที่ได้รับการใส่ท่อระบายทางเดินน้ำดีที่ได้รับการรักษาโดยการใส่ท่อระบายน้ำดี มีอัตราการเสียชีวิตสูงขึ้น เนื่องจากภาวะแทรกซ้อนของโรคและการรักษา แต่จากการทบทวนวรรณกรรม พบว่า การศึกษาพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อนภายหลังรับการรักษาโดยการใส่ท่อระบายน้ำดียังมีจำนวนน้อยดังนั้น การวิจัยเชิงพรรณนาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อนของผู้ป่วยมะเร็งท่อทางเดินน้ำดีที่ได้รับการใส่ท่อระบายน้ำดี โดยประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพของเบคเกอร์ กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาคือ ผู้ป่วยโรคมะเร็งท่อทางเดินน้ำดีที่ได้รับการใส่ท่อระบายน้ำดี ในแผนกศัลยกรรม โรงพยาบาลราชวิถี จำนวน 100 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นตาม กรอบแนวคิดแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพของเบคเกอร์ ผลการตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมืออยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน

ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยด้านการรับรู้ของบุคคล ปัจจัยแรงจูงใจด้านสุขภาพ และปัจจัยสนับสนุนของกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ อยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 35, 42 และ 45 ตามลำดับ ผลการทดสอบสมมติฐานพบว่าปัจจัยด้านการรับรู้ของบุคคล และปัจจัยแรงจูงใจด้านสุขภาพ มีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อนของกลุ่มตัวอย่าง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ(r=0.727, 0.543, p-value<0=.001, 0.001 ตามลำดับ) แต่ปัจจัยสนับสนุน ไม่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันภาวะแทรกซ้อนของกลุ่มตัวอย่าง

ข้อเสนอแนะจากผลการวิจัยคือ ควรสนับสนุนให้ผู้ป่วยมีพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ถูกต้อง มีการให้ความรู้เกี่ยวกับการป้องกันภาวะแทรกซ้อนแก่ผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีที่ได้รับการใส่ท่อระบายทางเดินน้ำดี และมีการส่งต่อผู้ป่วยไปยังสถานพยาบาลใกล้บ้านเพื่อการดูแลต่อเนื่อง

คำสำคัญ : มะเร็งท่อทางเดินน้ำดี, การใส่ท่อระบายทางเดินน้ำดี, พฤติกรรมการป้องภาวะแทรกซ้อน

Factors Related to Preventive Behaviors Affecting Complications ofCholangiocarcinoma’s Patients after Percutaneous Transhepatic BiliaryDrainage

Patients with Cholangiocarcinoma cancer who had been treated with Percutaneous Transhepatic Biliary Drainage (PTBD) has high mortality rate due to complications of the disease and its treatment. Based on literature review, there were few studies about preventative behaviors affecting complications in these patients. This descriptive research was conducted to examine factors related to behavior for preventing complication of cholangiocarcinoma patients after PTBD by using Becker’s Health Belief Model. The sample included 100 cholangiocarcinoma patients after receiving PTBD in Surgical Division, Rajavithi Hospital.Data were collected by using questionnaires developed by the researcher based on Becker’s Health Belief Model.Quality of questionnaires was explored and it was in an acceptable level. Data were analyzed using frequency, percentage, mean, standard deviation, and Pearson product-moment correlation coefficient.

The main findings were that personal perception health motivation, and supportive factors of most samples were in the medium level (35%, 42%, and 45%, respectively). Results of testing study’s hypotheses found that personal perception and health motivation factors were significantly positive associated with preventative behavior affecting complications of the sample (r= 0.727, 0.543, p-value < 0=.001, 0.001, respectively).However,supportive factors were not associated with preventive behavior affecting complications of the sample.

Based on results of the study, it suggested that self care behaviors of the patients should be promoted using social network. Teaching the patients about preventing complications after PTBD and referring the patients to the hospitals near their houses for continuing care should be focused.

Keyword : Cholangiocarcinoma, Percutaneous Transhepatic Biliary Drainage, Preventative Behaviors Affecting Complications

*Registered nurse Surgical Department Rajavithi Hospital

Master of Science (Health Education) Major Field: Health Education, Department of PhysicalEducation Thesis Advisor: Kasetsart University