ความรุนแรงของโรค พฤติกรรมการดูแลตนเองและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับ ความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อมของผู้ป่วยในโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อมของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม 2) ศึกษาพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม 3) หาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อมของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมที่เข้ามารับการตรวจรักษาที่แผนกออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี ประชากรในการศึกษาครั้งนี้ คือ ผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมที่เข้ารับการรักษาที่หน่วยตรวจดังกล่าว ในปี พ.ศ. 2559 จำนวน 167,382 คน กลุ่มตัวอย่างได้จากสูตรคำนวณขนาดตัวอย่างโดยการประมาณค่าสัดส่วนของประชากร จำนวน 400 คน เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลแบ่งเป็น 3 ส่วน คือ ส่วนที่ 1 ข้อมูลทั่วไป ปัจจัยด้านชีวสังคม ความรู้เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม ปัจจัยการรับรู้ของบุคคล และปัจจัยแรงสนับสนุนทางสังคม ส่วนที่ 2 พฤติกรรมการดูแลตนเอง และส่วนที่ 3 ข้อมูลเกี่ยวกับความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อม โดยมีค่าความเชื่อมั่นอยู่ระหว่าง 0.64 ถึง 0.79 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ สถิติเชิงพรรณนาประกอบด้วยค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติเชิงอนุมานประกอบด้วยการวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติก ผลการวิจัยพบว่า 1) ความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อมในด้านอาการเจ็บปวดข้อเข่า ผู้ป่วยมีปัญหาปวดข้อเข่าเมื่อเดินขึ้น-ลงบันได การยืนลงน้ำหนักตัว ซึ่งเป็นกิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหวในแนวดิ่งที่มีผลต่อข้อเข่า 2) พฤติกรรมการดูแลตนเอง พบว่า ผู้ป่วยกลุ่มที่โรคไม่รุนแรง มีพฤติกรรมการดูแลตนเองระดับปานกลางทั้งหมด ส่วนกลุ่มที่โรครุนแรง มีพฤติกรรมการดูแลตนเองระดับ ปานกลางและระดับดี และ 3) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ การสูบบุหรี่ อาชีพ การศึกษา และพฤติกรรมการดูแลตนเอง โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นปัญหาที่สำคัญของผู้ป่วยวัยกลางคนและสูงอายุอาจทำให้เกิดภาวะทุพพลภาพ ส่งผลเสียต่อการปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน ความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อมที่มีอาการเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ อาจเนื่องมาจากปัจจัยต่างๆ ได้แก่ การสูบบุหรี่ อาชีพ การศึกษา และพฤติกรรมการดูแลตนเอง ดังนั้น จึงควรส่งเสริมให้ผู้ป่วยได้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการดูแลตนเองเพื่อลดความรุนแรงของโรค ทั้งนี้เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นตามนโยบายของกระทรวงสาธารณสุข