การบูรณาการการเรียนการสอนนิเทศศาสตร์ ผ่านโครงการวิจัยชุมชน

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวทางการบูรณาการการเรียนการสอนนิเทศศาสตร์ผ่านโครงการวิจัยชุมชนโดยอาศัยกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมของนิสิตผ่านรายวิชานิเทศศาสตร์เพื่อให้เกิดการประยุกต์ใช้ความรู้ผ่านการสื่อสารกับชุมชน ดำเนินการโดยใช้การศึกษาภาคสนามผ่านวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพกับกลุ่มนิสิตและชุมชนในพื้นที่ของโครงการวิจัย ผลการศึกษาพบว่า นิสิตได้เรียนรู้เนื้อหารายวิชาอย่างมีลำดับขั้นตอนตามทฤษฏีการเรียนรู้ของ Bloom ซึ่งจะช่วยให้นิสิตได้รับองค์ความรู้ทั้งในเชิงทฤษฏีรวมถึงทักษะด้านปฏิบัติที่อาจเป็นประโยชน์ต่อการปฏิบัติวิชาชีพด้านนิเทศศาสตร์ในอนาคต ทั้งนี้พบว่านิสิตได้บูรณาการความรู้ใน 6 ด้าน ได้แก่ 1) ถิ่นภาษา 2) ปรลักษณ์ภาษา 3) กาลภาษา 4) เทศภาษา 5) อาการภาษา และ 6) วัตถุภาษา โดยเป็นการบูรณาการผ่านเนื้อหาความรู้เรื่องเทคนิคการสะท้อนภาษา เทคนิคการจับคู่ภาษา แนวคิดเรื่องอัตลักษณ์ชุมชน เทคนิคการสร้างความสัมพันธ์กับชุมชน และการศึกษาบุคลิกของนักชุมชนสัมพันธ์ ในส่วนของแนวทางการประเมินผลเรื่องการใช้ภาษาเพื่อสื่อสารกับชุมชนของนิสิต พบว่าสามารถวัดผลได้จากเกณฑ์ 4 ด้าน ได้แก่ 1) ปริมาณของข้อมูลที่รวบรวมได้ 2) ความครอบคลุมของประเด็นข้อมูล 3) ระยะเวลาที่ใช้ในการเก็บข้อมูล และ 4) ความครอบคลุมของพื้นที่เก็บข้อมูล โดยการศึกษาครั้งนี้พบว่านิสิตแต่ละกลุ่มได้แสดงให้เห็นถึงความสามารถในการประยุกต์ใช้ความรู้เรื่องภาษาที่แตกต่างกัน โดยพบว่าปัญหาและอุปสรรคของการประยุกต์ใช้ความรู้เกิดขึ้นจากตัวแปรหลายด้านทั้งในส่วนของตัวนิสิตเอง เช่น ระดับความรู้ ทักษะการสื่อสาร ทัศนคติต่อการสื่อสารกับชุมชน การปรับตัว และการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า หรือตัวแปรที่เกี่ยวกับกิจกรรมการลงชุมชน เช่น ข้อจำกัดเรื่องช่วงเวลา ระยะเวลา และสถานที่สื่อสาร ซึ่งผลการประเมินในส่วนนี้สามารถนำมาศึกษาวิเคราะห์เพื่อปรับปรุงแนวทางการบูรณาการการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น